นักปราชญ์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 12 / 17

…ะ ฯ [อธิบายวิภูตารมณ์และอวิภูตารมณ์ จิตที่เป็นไปในมโนทวาร มีอารมณ์เป็นทั้งอดีตและอนาคต เพราะ ฉะนั้น นักปราชญ์จึงไม่สามารถทำการกำหนดอารมณ์ของจิตที่เป็นไปใน มโนทาวารเหล่านั้น ด้วยสามารถอติมหันตารมณ์เป็นต้น เพราะ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะในด้านวิถีจิตและอารมณ์ที่เกิดขึ้นในปัญจทวาร โดยเฉพาะการพิจารณาโมฆวารและอติปริตตารมณ์ โดยมีการอธิบายถึงความเหมาะสมของการเกิดขึ้นของจิตและอารมณ์ในสภาวะแตกต่างๆ

…เขา ช่นนี้ชื่อว่า สุปริเยนา แสวงหารอบคอบดี อีกอย่างหนึ่งเรียกว่า อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมแห่งความหมั่น นักปราชญ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน สรรเสริญว่า เป็นการงานไม่มีโทษ ยังประโยชน์ให้สำเร็จแก่บุคคลผู้ประกอบ, และการ…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของมัตตัญญุตาในชีวิต รวมถึงการแสวงหาทรัพย์ในทางที่ถูกต้อง และการบริหารจัดการทรัพย์ให้มีความยั่งยืน โดยเน้นถึงความสามารถในการรู้จักประมาณในทุกด้านของชีวิต เช่น โภคทรัพย์และกิจ

…ช่นนี้ ท่านจัดเข้าในสุปริเยสนา แสวงหารอบคอบดี อีกอย่างหนึ่ง เรียกอุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมแห่งความหมั่น นักปราชญ์มี พระพุทธเจ้า

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการมัตตัญญุตา หรือตารางรู้จักประมาณ ซึ่งเป็นคุณธรรมที่สำคัญในการดำเนินชีวิต โดยเฉพาะในเรื่องของโภคทรัพย์ การรู้จักประมาณใน การแสวงหา การถือครอง และการใช้จ่ายจะทำให้บุคคลสามารถอยู่ใ

…มกัน ต่างคนต่างประพฤติธรรม จึงมีความสุขความเจริญร่มเย็นธรรม ย่อมคุ้มครองหมู่ให้ตั้งอยู่สงบเกษมสถาพร นักปราชญ์ผู้เป็นศาสดาในทางศาสนา จึงสอนมหาชน ให้ประพฤติธรรม ท่านผู้ปกครองย่อมยกย่องธรรม แลย่อมกำจัดอธรรมเสียผู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิรูปการปกครองที่เน้นการปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่อให้สังคมอยู่เย็นเป็นสุข ผู้ปกครองควรยึดมั่นในธรรมเพื่อกำจัดอธรรมและส่งเสริมความเป็นธรรมในสังคม โดยอ้างอิงถึงคำสอนของพระพุทธเจ้าและการ

…. โจราปิยนฺเต. คำอธิบายในวาจกนี้ จึงเทียบเคียงดูในวาจกทั้ง ∞ เทอญ. อาขยาตนั้น มีนัยวิจิตรพิสดารนัก, นักปราชญ์ผู้ร้อยกรอง คัมภีร์ศัพทศาสตร์พรรณนาไว้อย่างละเอียด ครั้นข้าพเจ้าจะนำมา อธิบายไว้ในที่นี้ให้สิ้นเชิง …

เนื้อหาเกี่ยวกับอาขยาตและกิตก์ในบาลีไวยากรณ์มีการอธิบายอย่างละเอียดเกี่ยวกับการใช้กิริยาศัพท์และการเปลี่ยนแปลงของธาตุ ตลอดจนวิธีการแสดงผลที่สามารถเข้าใจได้ทั่วไป ข้อมูลดังกล่าวมีพรรณนาในคัมภีร์ศัพทศาส

… กุมภกาโร ผู้ทำซึ่งหม้อ, ทายโก ผู้ให้, โอวาทโก ผู้กล่าวสอน, สาวโก ผู้ฟัง, ศัพท์นั้นชื่อกัตตุสาธนะ ๆ นักปราชญ์ฝ่ายเราบัญญัติ ให้แปลว่า "ผู้ - " ถ้าลงในอรรถ คือ ตัสสีละ แปลว่า "ผู้โดย ปกติ." [กัมมสาธนะ] ผู้ทำ ๆ …

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ในส่วนของสาธนะ ซึ่งเป็นกลุ่มคำที่แบ่งออกได้เป็น ๒ ชนิด ได้แก่ กัตตุสาธนะและกัมมสาธนะ โดยมีการอธิบายถึงรูปแบบของสาธนะและบทบาทของคำในภาษาบาลี ทั้งนี้เพื่อให้มีความเ

…ความว่าศีลนั้นย่อมปรากฏ คือถึงความ เป็นคุณที่ควรถือเอาโดยความเป็นธรรมชาติสะอาด ส่วนหิริและ โอตตัปปะ นักปราชญ์ทั้งหลายพรรณนาว่าเป็นปทัฏฐาน อธิบายว่า เป็นอาสันนเหตุ (เหตุใกล้) แห่งศีลนั้น เพราะเมื่อหิริและโอตตัป…

บทความนี้เสนอมุมมองเกี่ยวกับศีลในพระพุทธศาสนา ซึ่งพรรณนาไว้ว่า ศีลมีความสะอาดทางกาย วาจา และใจ โดยศีลนั้นถือเป็นปัจจุปัฏฐานที่สำคัญ มีหิริและโอตตัปปะเป็นปทัฏฐานของศีล เมื่อมีคุณสมบัติเหล่านี้ ศีลจึงจะ

…ิลโฆสะ 0 ส่วนพยัญชนะที่เป็น อวรรค มีเสียงดังนี้ :- ย ร ล ง ห ฬ ๖ ตัวนี้ ส เป็น โฆสะ อโฆสะ (นิคคหิต) นักปราชญ์ผู้รู้ศัพทศาสตร์ ประสงค์เป็น โฆสะ ส่วนนักปราชญ์ฝ่ายศาสนา ประสงค์เป็น โฆสาโฆสวิมุตติ คือพ้นจาก โฆสะ แ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาบาลีไวยากรณ์ซึ่งมุ่งเน้นที่เสียงของพยัญชนะทั่วไป โดยมีการแยกแยะระหว่างเสียงก้อง (โฆสะ) และเสียงไม่ก้อง (อโฆสะ) ทั้งนี้ยังมีการแบ่งระดับเสียงออกเป็น สิถิล (เสียงเบา) กับ ธนิต (เ

…ระสงค์เอา ในที่นี้ ฌานุเบกขานั้นมีความวางเฉยเป็นลักษณะ มีความไม่ โสตถิกฤตย์ ไทยเราเรียก "ดอกจันทน์" นักปราชญ์ว่า เครื่องหมายสวัสดิกะ มี ๒ อย่าง คือสี่แฉกอย่างหนึ่ง สามแฉกอย่างหนึ่ง สวัสติกะสี่แฉกเป็นเครื่องหมา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวางเฉยในภาวะต่าง ๆ ของพระโยคาวจรที่ทำวิปัสสนา โดยอธิบายการเกิดขึ้นของความวางเฉยในการค้นหาสังขาร และการยึดถือสังขารต่างๆ รวมถึงการแตกต่างของความวางเฉยในแต่ละรูปแบบ เช่น วิปัสสนูเบกขา

…ิเสส์ นิรุชฺฌติ ทุกขินทรีย์ที่เกิด ขึ้นแล้วย่อมดับไปไม่เหลือในที่นี้" ด้วยประการฉะนี้แล ในอธิการนี้ นักปราชญ์กล่าว (อธิบายเป็นปุจฉาวิสัชนา) ไว้ ว่า "ถามว่า เมื่อเป็นเช่นนั้นเวทนาเหล่านี้ แม้นว่าละไปแล้วใน อุปจ…

ในเนื้อหานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอธิบายเกี่ยวกับอทุกขมสุขเวทนาในจตุตถฌาน โดยการทำอปริเสสศัพท์เป็นการรวมรวมเวทนาต่างๆ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถกำหนดและจับได้ง่ายขึ้น โดยการเปรียบเทียบกับการจับโคที่ต้อง

…า เหมือนในทางโลก เมื่อควรเรียก (ให้เต็ม) ว่า เมหนสฺส ขสฺส มาลา (มาลาแห่งโอกาสอันเป็นที่ลับ ?) (แต่) นักปราชญ์ (ถือเอา เม แต่ เมหนสฺส ข แต่ ขสฺส ลา แต่ มาลา) เรียกเสียว่า เมขลา ฉะนั้นแล [พุทธานุสสติญาณ] เมื่อพร…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงความหมายและการใช้คำว่า 'พระภควา' และความสำคัญของการระลึกถึงพระพุทธคุณในจิตของผู้ฝึกฝน พระโยคาวจรมีจิตที่ปราศจากราคะ โทสะ และโมหะ โดยมุ่งเน้นที่พระตถาคตเจ้า การตกลงในพระกรรมฐาน

…ชั้นโดยล่วงอารมณ์ มิใช่ล่วงองค์ ก็อารูปสมาบัติทั้งหลาย เหล่านี้แม้เป็น ๔ โดยการก้าวล่วงอารมณ์ (แต่) นักปราชญ์ทั้งหลายหาต้องการความก้าวล่วงองค์แห่ง สมาบัติเหล่านั้นไม่ * มหาฎีกาติดอุปมาได้ขอหนึ่งว่า พราหมณ์ผู้ห…

บทนี้กล่าวถึงประเด็นสำคัญเกี่ยวกับอารูป ๔ และการเข้าใจปกิณณกกถาที่มีนัยตลอดจนการสัมผัสกับอารมณ์ในการฝึกสมาธิ มีกล่าวถึงตัวอย่างของพราหมณ์ที่ขอภาชนะที่มีสุราและการไม่สามารถได้สิ่งที่ต้องการ ทั้งนี้มีกา

…(ยืนอยู่) ข้างนอก และอีกคนหนึ่ง (มา) อาศัย (อิง) คนที่ยืนอยู่ข้างนอกนั้นยืนอยู่ อารูปสมาบัติ ทั้ง ๔ นักปราชญ์พึงทราบโดยความเป็นธรรมชาติ เสมอกับบุรุษ ๔ คนนั่นโดยลำดับเถิด (ต่อไป) นี้ เป็นคำประกอบความในอุปมานั้น…

…ยืนอยู่ข้างนอกซึ่งไม่อาศัยในความไม่สะอาด เมื่อมีความรู้สึกว่าการเกาะอิงนั้นอาจนำไปสู่ความไม่ปลอดภัย นักปราชญ์จึงใช้บริบทนี้เพื่ออธิบายลักษณะและธรรมชาติของการติดข้องในรูปนิมิต ในที่สุดผู้ที่เข้าใจในธรรมะจะต้องต…

…เนรุ ... ปพพตา ปาตุภวนฺติ ควรจะมีคำว่า ทีปสมุททาปี ต่ออีก ความจึงจะไม่ขาด. ๒. การถือวรรณะในชมพูทวีป นักปราชญ์ว่า เดิมก็คือถือผิวกาย ดังกล่าวนี้เอง แล้ว ต่อมากลายเป็นถือจำพวกไป การถือผิวกายนั้นก็ยังปรากฏอยู่ในล…

ในวิสุทธิมรรคแสดงถึงการเกิดของจักรวาฬและภูเขาหิมพานต์ซึ่งปรากฏในวันเพ็ญเดือนผัคคุณะ โดยใช้การเปรียบเทียบอาหารที่หุง สัตว์ที่มีผิวพรรณแตกต่างกัน เรียกร้องสติปัญญาเกี่ยวกับการเหยียดดีเกิดจากการมองที่ผิว

…สุขขาดทุกข์] ชาตินี้เป็นพื้น (ที่ตั้ง) แต่สักว่างนี้แหงทุกข์ทั้งปวงนี้ ก็กล่าวมา เพราะ เหตุนี้น นักปราชญ์จึงกล่าวคำประพันธ์นี้ว่า นายเอก โน เจ นรากู สตูโต ฯปฯ ทุกข์นี้ สพุทบรม อิมา ชาติ หากว่ามีสัต…

…องตัวเองและคนอื่น ๆ กล่าวถึงอำนาจของความโกรธที่สามารถทำให้เกิดทุกข์ รวมถึงการเน้นถึงหลักธรรมสำคัญที่นักปราชญ์ได้กล่าวไว้ โดยชี้ให้เห็นว่าความสุขและทุกข์มีความสัมพันธ์กับการกระทำที่เราทำ ทั้งนี้เพื่อตระหนักถึงก…

…ึงแล้วไป) เป็นปัจจุปกรณ์ ส่วนที่ว่า (มรณะ) เป็นทุกข์ พิษฐานว่า เพราะความเป็นที่ตั้งแห่งคุณ (เหตุนี้ นักปราชญ์จึงกล่าวคำประพันธ์ไว้ว่า ปาโฏ ปาปญฺญาโต - ปา ปะ ทุกข์อุปา ทุกข์ทางใจอันใดมีขึ้นโดยไม่แปลกกันแก่คนท…

เนื้อหาเกี่ยวกับมรณทุกข์ที่ประกอบไปด้วยการวิเคราะห์ความหมายของความตายและวิธีการเข้าถึงการปล่อยวางในพุทธศาสนา, โดยอธิบายลักษณะของมรณะและความสำคัญของการเข้าใจทุกข์ที่เกิดจากการแยกจากกันในชีวิต. แนวทางนี

…ป็นทุกข์พึงทราบว่า เพราะเป็นทุกข์กู(คือเป็นตัวทุกข์) และเพราะเป็นที่ตั้งแห่งทุกข์ ด้วย เพราะเหตุนี้ นักปราชญ์จึงกล่าวคำประพันธ์นี้ไว้ว่า ๘. หมายความว่า โลภ ก็เป็นพวกโมหะสนั่นเอง เพราะไม มีเจตสิกอื่น แต่ยัง กระ…

…ทบในด้านบวกและลบ เนื่องจากโลภเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้บุคคลตกอยู่ในทุกข์ และรู้สึกถึงความไม่พอใจในชีวิต นักปราชญ์ได้กล่าวเตือนเกี่ยวกับอันตรายของความโลภซึ่งมีลักษณะเป็นโมหะ นอกจากนี้ยังเสนอวิธีการแก้ไขและความเข้าใ…

…น ส่วนที่ว่าปรารถะเป็นทุกข์ พึงทราบว่า เพราะเป็นส่งรุมกูและเป็น ที่ตั้งแห่งทุกข์ด้วย เพราะเหตุนี้ นักปราชญ์จึงกล่าวคำประพันธ์นี้ ว่า ยี่ โลกสุติวิโกติ ปริทวาทีโม ปป ๆ ทุกโบติ เตน ภควา ปริทวาม…

…่นำมาซึ่งความทุกข์อย่างรุนแรง พระผู้พระภาคตรัสว่า นี่คือธรรมชาติของชีวิตที่ทุกคนต้องรับรู้และเข้าใจ นักปราชญ์ได้กล่าวถึงความทุกข์ที่เกิดขึ้นจากโลกและการดำเนินชีวิต มีการแนะนำให้รู้จักการจัดการกับความรู้สึกเหล่…

…ุกข์ พึงทราบว่า เพราะเป็นทุกขทุกข์ (คือเป็นตัวทุกข์) และเพราะนำความทุกข์ทางใจมาให้ด้วย เพราะเหตุนี้ นักปราชญ์ จึงกล่าวคําประพันธ์ว่าไว้ ปีติตายายมิกา เปน ๆ ทุกขนตุ วิสาสโส อุตตุ ทุกข์ทางกายนี้ย่อมมีบังเกิด (ก…

ในส่วนนี้ของวิชชิมรรคเปล่าภาค ๓ ผู้เขียนได้พูดถึงความทุกข์ว่ามีอยู่ทั้งทางกายและทางใจ โดยเฉพาะเรียกว่าทุกขะและโทมนัส ทุกขะคือความบีบคั้นทางกาย ที่ส่งผลต่อผู้มีปัญญา โดยนำไปสู่อารมณ์โทมนัส ความโทมนัสเป

…หว้วื่น ลง) จับสัตว์รา (ทำร้ายตัวเอง) กินพิษ- ขายาน (คอ) ด้วยเชือก (ไฉน) เข้า (กอง) ไฟ เพราะเหตุนัน นักปราชญ์จึงกล่าวคำประ- ฯ พันธ์นี้ไว้ว่า ปีเถิด ยโด จิตติ ๆ เป่า ๆ โอ่อุ โมมโนยอมมีขันจิต และย้ างนำความลำบาก…

เนื้อหาในบทนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับทุกข์ที่มนุษย์ประสบและเหตุผลที่ทำให้เกิดทุกข์ โดยอ้างถึงคำสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งยืนยันว่าทุกข์มีอยู่จริงและมีกลไกซับซ้อนที่ทำให้เกิดความทุกข์ในแต่ละบุคคล โดยอธิบ