ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - วิสาทิยมครแปลง ๓ หน้า ๓ 185
เป็นปัจจุบันส่วนที่ว่ามนัสเป็นทุกข์ พึงทราบว่า เพราะเป็น
ทุกข์ทุกข์ และเพราะนำทุกข์ทั้งกายมาให้ด้วย จริงอยู่ คนทั้งหลายที่
เพียงด้วยอามุกอุในแล้ว ย่อมสวยทุกข์มีประการต่าง ๆ เช่นสายผม
(ที่มวดไว้) ร้องให้ บุคคล หมุนตัวไปมา ทอดกาย ยกเท้า (ไหว้วื่น
ลง) จับสัตว์รา (ทำร้ายตัวเอง) กินพิษ- ขายาน (คอ) ด้วยเชือก
(ไฉน) เข้า (กอง) ไฟ เพราะเหตุนัน นักปราชญ์จึงกล่าวคำประ- ฯ
พันธ์นี้ไว้ว่า
ปีเถิด ยโด จิตติ ๆ เป่า ๆ โอ่อุ
โมมโนยอมมีขันจิต และย้ างนำความลำบากกายมา
ให้ด้วย เหตุใด เพราะเหตุนี้นั่น พระพุทธเจ้า
ทั้งหลายปราศจากโมมณ์ จึงสัตย์โมม้ันว่ามัน
ทุกข์
นี่เป็นวิญาณฉัยในโมม้ัน
[อุปลายาส]
โทธะ อนความทุกข์ออจงหน้าแบนบานคงนี้ แห่งบุคคลที่ถูกทุกข์
มีเสียงญาณปิ้นต้นต้องเอานั่นเอง ชื่ออุปายาส อาจารย์พวกหนึ่งว่า
๑. วิสาทิ ขาทนูติ ขาทาธูด โดยมากใช้ในของที่ต้อง ขบ เคี้ยว กินดิน ทีเรียกว่า
ขาทนี่จะ ยาพิษ ไม่ใชของชนิดนั้นโดยตรง แต่ท่านใช้บทธูู คือต้องแปลว่ากิน
นักเรียนควรสังดักี
๒. วิทามนสุส ต้องหมายถึงพระพุทธเจ้า จะเป็นคนอื่นไม่ใช่ เพราะทุกข์ที่กล่าว
มาแล้ว และอีกหลายกาถต่อไป ก็พระพุทธเจ้านั่นแหละ แต่ตรงนี้แปลว่าหมดเป็น
พุทธวะ คือ วิมนุสสา อานุ สงสัยอาจคลาดเคลื่อน เพราะไม่มีจํานวนเป็น
อันใดที่จะต้องเป็นพุวอ น ถ้าเป็นเอกวานะ เสมอกับคาดอื่น ๆ เสียวกว่าก็ว่าเป็น
วิทยนุสโล อาท