พระโยค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 10 / 15

…ที่เห็นบุคคลผู้หนึ่ง ซึ่งเป็นคนยาก แค้นเข็ญใจ แล้วจึงสงสารฉะนั้น" ดังนี้ (เพราะฉะนั้น) ก่อนอื่น หมด พระโยคาวจร ได้พบใครสักคนที่น่าสงสาร (คือ) มีรูปร่างน่า เกลียด ถึงซึ่งความลำบากเต็มประดา ยากแค้นแสนเข็ญ เป็…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตั้งอยู่ในฐานะแห่งกรุณา และการเห็นอกเห็นใจต่อผู้อื่น ความสำคัญของการแผ่กรุณาไปยังสัตว์มีความทุกข์ และการเข้าใจปัญหาของผู้อื่น โดยการเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีชีวิตลำบาก การแผ่กรุณาไ

…นนั้นไซร้ ปฏิฆะนั้น เธอก็พึงระงับเสีย ตามนัยที่กล่าวในเมตตาภาวนานั่นเถิด อนึ่ง ในการแผ่กรุณาวิธีนี้ พระโยคาวจร ได้พบหรือได้ยินข่าวบุคคลผู้ ที่แม้ได้ทำความดีไว้ แต่มาประสบความเสื่อม มีความเสื่อมญาติ เสื่อม เ…

ในเนื้อหานี้ พระโยคาวจรแนะนำให้ระงับความขึ้งเคียดในบุคคลที่เป็นศัตรูด้วยแนวทางของการแผ่กรุณา นอกจากนี้ยังเน้นถึงการที่จ…

…ึงทราบโดยนัยที่กล่าวแล้วในเมตตาภาวนานั่นเทอญ นี้เป็นกถาอย่างพิสดารในการเจริญกรุณา [มุทิตาพรหมวิหาร] พระโยคาวจรผู้จะเริ่มทำมุทิตาภาวนา ก็ไม่ควรเริ่มทำในบุคคลที่ เป็นโทษแก่ภาวนา มีบุคคลที่รักเป็นต้นก่อน เพราะ…

เนื้อหานี้เสนอวิธีการเจริญมุทิตาภาวนาในพระพุทธศาสนา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเลือกบุคคลที่เหมาะสมในการฝึกฝนจิตใจ ซึ่งบุคคลที่รักถือเป็นปัจจัยที่ทำให้สามารถพัฒนามุทิตาได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยัง

…็นบุคคลผู้หนึ่ง ซึ่งเป็นที่พอใจก็มิใช่ ไม่พอใจก็มิใช่ แล้วจึงวางเฉยอยู่ฉะนั้น" ดังนี้ เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรครั้นยังอุเบกขาให้เกิดขึ้นได้ ในบุคคล กลาง ๆ โดยนัยที่กล่าวแล้ว ทีนี้จึงยังอุเบกขาให้เกิดในบุคคล…

เนื้อหาในบทความนี้พูดถึงการเจริญอุเบกขาในพระโยคาวจร โดยกล่าวถึงการเสริมสร้างจิตใจให้มีความเป็นกลางต่อบุคคลทั้งสามประเภท ได้แก่ ผู้ที่รัก ตัวเอง และ…

…ดูแต่ส่วนที่เป็นคุณ ดุจข้าศึกของคนที่มันเที่ยวอยู่ใกล้ ๆ มันย่อม ได้ช่องโดยง่าย เพราะเหตุนั้น เมตตา พระโยคาวจรต้องรักษาให้ดี (ให้ไกล) จากราคะ (ส่วน) พยาบาทเป็นข้าศึกไกล (ของเมตตา) เพราะเมตตากับพยาบาทมี (สภา…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงข้าศึกที่เรียกว่า 'ราคะ' ซึ่งเป็นศัตรูใกล้ของเมตตาพรหมวิหาร โดยพิจารณาถึงความสัมพันธ์และความแตกต่างระหว่างข้าศึกที่ใกล้และไกล เช่น ราคะและพยาบาท รวมถึงการเกิดโทมนัสในบริบทของกรุณ

… วิเหสา เป็นข้าศึกไกล (ของกรุณา) เพราะมี (สภาพ) ส่วนที่เป็นของต ปั่นของตนไม่เหมือนกัน เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรจึงไม่ต้อง กลัวแต่วิเหสานั้น เจริญกรุณาไปเถิด อันข้อที่ว่าบุคคลจักทำความ กรุณาด้วย จักเบียดเบียน…

ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ความหมายของกรุณาและมุทิตาในอุดมคติของพระพุทธศาสนา โดยระบุว่า สิ่งที่จะเป็นข้าศึกต่อการเจริญกรุณาคือวิเหสา และเคหสิตโสมนัสนั้นมีอิทธิพลต่อมุทิตาในทางบวก โดยสอนให้ละอองอารมณ์อ

…) ราคะและปฏิฆะ เป็นข้าศึกไกล (ของอุเบกขา) เพราะมี (สภาพ) ส่วนที่เป็นของตนไม่เหมือนกัน เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรจึงไม่ต้องกลัวแต่ระคะและปฏิฆะนั้น ๑. อโนธิชิน และ อวิปากชิ้น เป็นศัพท์แปลก อโนธิชิน นั้น ตามมหาฎ…

บทความนี้วิเคราะห์ความหมายของอุเบกขาในบริบทของวิสุทธิมรรค และอธิบายเกี่ยวกับความคุ้มครองจากราคะและปฏิฆะ เพื่อช่วยให้เข้าใจการเอาชนะอุปสรรคทางจิตใจ โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาตนเองในทางพระพุทธศาสน

…ณฑิตพึงทราบลำดับการขยาย (ดัง ต่อไป) นี้ เหมือนอย่างชาวนาผู้ฉลาดกำหนดที่ ที่จะพึงไถแล้วจึง ไถไปฉันใด พระโยคาวจรก็ฉันนั้น ชั้นแรกทีเดียวจึงกำหนดเอา เรือนหลังหนึ่ง แล้วเจริญเมตตาไปในสัตว์ทั้งหลายในเรือนนั้น โด…

บทความนี้นำเสนอการเจริญอุเบกขาในบริบทของพรหมวิหาร โดยอธิบายถึงกระบวนการขยายอารมณ์และความสำคัญของการมีจิตใจที่อ่อนโยนในการภาวนา หลักการปฏิบัติถูกเปรียบเทียบกับแนวทางการทำสวนของชาวนา ซึ่งเริ่มจากการกำหน

…รที่เป็นหนุ่ม ไม่ขวนขวายไม่ว่าในทางไร ๆ เพื่อบุตรที่ (ออกเรือนไป) ประกอบการงานส่วนตัวแล้ว ฉันใด แม้ พระโยคาวจรก็พึงเป็นผู้มีอัปปมัญญาเป็นวิหารธรรม ด้วยอำนาจเจริญ ธรรม ๔ มีเมตตาในสัตว์ปวงเป็นอาทิ ฉันนั้น เพร…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการช่วยเหลือสัตว์ทั้งสี่ประเภทด้วยความเมตตาและกรุณา อุปมาเปรียบเทียบกับมารดาที่ปรารถนาความเจริญของบุตรแต่ละคน การปฏิบัติในทางเลือกที่เป็นประโยชน์ ให้กำลังใจและบำบัดทุกข์เป็นสิ่งสำคัญ

…น้าที่ 230 อารุปปนิเทส อากาสานัญจายตนะ ก็ในอรูปกรรมฐาน ๔ ที่ท่านยกขึ้นแสดงไว้ในลำดับแห่งพรหม- วิหาร พระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญอากาสานัญจายตนะ เป็นอันดับแรก (พิจารณา) เห็นโทษในกรัชรูป (คือร่างกายสด ๆ) ทางโทษ (…

ในเนื้อหานี้ กล่าวถึงอรูปกรรมฐานที่พระโยคาวจรใช้ในการพัฒนาสติและปัญญา โดยการพิจารณาเห็นโทษในกรัชรูป การถือไม้พลอง และการทะเลาะวิวาทที่มาจากรู…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ [อุปจารและอัปปนา] ๆ - หน้าที่ 234 พระโยคาวจรนั้น นึกหน่วงเอากสิณคฆาฎิมากาสนิมิตนั้นแล้วๆ เล่า ๆ ว่า 'อากาโส อากาโส - อากาศ อากาศ" ทำไปจนเป็น…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการนึกหน่วงเอากสิณในฌานอุปจาร การพัฒนาจิตให้รู้ลึกในนิมิตแห่งอากาศ การรำงับนิวรณ์และเสริมสร้างสมาธิ ที่สำคัญคือ การเข้าใจในรูปแบบการละนิวรณ์อย่างละเอียดในอรูปฌาน เพื่อให้เข้าถึงค

…หตุนั้น จึงว่า "เพราะก้าวล่วงรูป สัญญาโดยประการทั้งปวง” ดังนี้ แต่เพราะ (อรูปาวจร) สมาบัติเหล่านั้น พระโยคาวจรจะพึง บรรลุได้ด้วยการก้าวล่วงอารมณ์ (ตามลำดับ) ไม่เหมือนรูปาวจรฌาน มีปฐมฌานเป็นต้น ที่พึงบรรลุได…

…สัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในบริบทของการปฏิบัติสมาธิและการพัฒนาจิต โดยที่ก้าวล่วงรูปสัญญาได้ช่วยให้พระโยคาวจรบรรลุอารมณ์ที่สูงกว่า การศึกษาเรื่องปฏิฆสัญญาเปิดสู่การเข้าใจถึงสัญญาทั้งห้าซึ่งมีความสำคัญในระด…

…ใจ คือ ไม่นึกหน่วงเหนี่ยวเหลียวแลถึงนานัตตสัญญาเหล่านั้น โดยประการทั้งปวง มีคำอธิบายว่า เพราะเหตุที่พระโยคาวจร ไม่นึกถึง ไม่ใส่ใจ ไม่พิจารณาถึง ซึ่งนานัตตสัญญาเหล่านั้นเสีย [ความหมายต่างแห่งปาฐะ] က พระ อนึ่…

…หานี้ระบุถึงความแตกต่างระหว่างสัญญาเป็นกามาวจรกุศลและอกุศลวิบาก โดยมีการกล่าวถึงปาฐะที่เกี่ยวข้องกับพระโยคาวจรที่ไม่นึกถึงนานัตตสัญญา และความไม่มีอยู่ของรูปสัญญาในภพที่เกิดด้วยฌาน เนื้อหายังอธิบายถึงการเข้า…

…ายตนะนี้ บัณฑิตพึงทราบ ตามนัยที่กล่าวแล้ว (ในอากาสานัญจายตนะ) เถิด ก็และ ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั่นเรียกว่า "ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'อนนต์ วิญญาณ์ - วิญญาณเป็นอ…

ในบทนี้นำเสนอวิธีการเข้าถึงวิญญาณัญจายตนะและการใช้ใจในการนึกและตรึกตาม โดยเน้นการทำให้สติแน่นแฟ้นและการลดนิวรณ์ ทำให้จิตเป็นสมาธิอุปจาร และเข้าถึงการเจริญนิมิตที่เป็นธรรมชาติที่แผ่อยู่ทั่วอากาศ การเจร

…าย" เพราะอากาสานัญจะนั้น เป็นเหตุกำเนิด แห่งฌานนั้นด้วย" ดังนี้ก็ได้ เพราะเหตุที่ วิญญานัญจายตนะนี้ พระโยคาวจร จำต้องก้าวล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (อากาสานัญจายตนะนั้…

…้ช่วยให้เข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างฌานและอารมณ์ อากาสานัญจายตนะช่วยเป็นที่อาศัยและกำเนิดของฌาน ซึ่งพระโยคาวจรจะต้องก้าวล่วงสิ่งเหล่านี้เพื่อเข้าถึงความเข้าใจที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับจิตและการเจริญปัญญาในเส้นทางธ…

…า "อนนต์ วิญญาณ วิญญาณเป็นอนันตะ" ดังนี้ อีกนัยหนึ่ง วิญญาณนั้นเป็นอนันตะ ด้วยอำนาจมนสิการ จริงอยู่ พระโยคาวจรนั้น เมื่อมนสิการถึงวิญญาณ ซึ่งมีอากาศเป็นที่ยึดหน่วงอยู่นั้นโดยไม่มีส่วนเหลือ ก็เท่ากับมนสิการว…

ในบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์ความหมายของวิญญาณที่เชื่อมกับอากาศ โดยใช้หลักของมนสิการที่กล่าวถึงลักษณะของวิญญาณว่าเป็นอนันตะ ซึ่งไม่สามารถนับจำนวนได้และวิเคราะห์เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิญญาณในทางพระพุทธศาสนา บท

…แท้เขาเห็นแต่ความไม่มี โดยอาการ ว่า ที่นี่ว่างเปล่า เท่านั้น ฉะนั้น ก็แล ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั้น เรียกว่า "ก้าวล่วงวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'นตฺถิ กิญจิ - ไม่มีสักหน่อย…

เนื้อหานี้กล่าวถึงนัยที่สำคัญของอัปปนาในบริบทของอากิญจัญญายตนะ โดยอธิบายว่าการเกิดขึ้นของอัปปนาจิตนั้นทำให้บัณฑิตเห็นความรู้สึกในอากาศ อย่างไรก็ดี เมื่อมนสิการว่า “ไม่มี” ความรู้สึกนั้นก็หายไป ทำให้เห

…พราะวิญญาณัญจะนั้นเป็นเหตุกำเนิดแห่งฌานนั้นเหมือนกันด้วย" ดังนี้ก็ได้ เพราะเหตุที่อากิญจัญญายตนะนี้ พระโยคาวจรจำต้องก้าว ล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (วิญญาณัญจายตนะนั้น…

…นวิสุทธิมรรค นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิญญาณัญจายตนะที่เกี่ยวโยงกับอารมณ์และการกำเนิดของฌาน เหตุที่พระโยคาวจรต้องก้าวล่วงไปยังวิญญาณัญจายตนะ เพื่อให้สามารถเข้าถึงธรรมะได้ โดยไม่มีการทำให้วุ่นวายทั้งในฌานแล…

…อากิญจะนั้น เป็นเหตุกำเนิดแห่งฌานนั้นเหมือนกันด้วย" ดังนี้ ก็ได้ เพราะเหตุที่เนวสัญญานาสัญญายตนะนี้ พระโยคาวจร จำต้องก้าว ล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (อากิญจัญญายตนะนั้…

…วิเคราะห์อากิญจัญญายตนะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับฌานและอารมณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงเนวสัญญานาสัญญายตนะ พระโยคาวจรต้องก้าวล่วงทั้งสองอย่างเพื่อให้เข้าถึงได้ ด้วยการไม่ให้ความคิดไปถึงอากิญจัญญายตนะ ทั้งนี้ยังมีก…

…ะ" นั้นมีอรรถาธิบายว่า ฌานนั้นเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เพราะความมีแห่งสัญญาใด สัญญานั้นย่อมมีแก่พระโยคาวจร ผู้ปฏิบัติอย่างใด ในวิภังค์จะแสดง ความปฏิบัติของพระโดยคาวจรนั้นก่อน จึงยกขึ้น (เป็นปุคคลาธิฏฐาน…

…ี่ 254 นี้ อธิบายถึงแนวคิดและความหมายของอากิญจัญญายตนะและเนวสัญญานาสัญญายตนะ โดยอ้างถึงการปฏิบัติของพระโยคาวจรในวิภังค์ซึ่งมีการทำใจในอากิญจัญญายตนะอย่างละเอียด โดยเฉพาะในความเข้าใจว่าเป็นธรรมละเอียด ที่อาจ…