ความตายและสมบัติในชีวิต : หน้า 7/266

ดังนี้ - หน้าที่ 7 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้ เล็กทั้งใหญ่ ทั้งสุกทั้งดิบ ล้วนมีความแตกเป็นที่สุด ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็เป็นฉันนั้น น้ำค้างที่ยอดหญ้า เพราะดวงอาทิตย์ขึ้นมา ก็ เหือดไปฉันใด อายุของมนุษย์ทั้งหลายก็เป็น ฉันนั้น ข้าแต่แม่ ขอแม่อย่าห้ามข้า ฯ (บวช) เลย"" มรณะมาพร้อมกับชาติดุจเพชฌฆาตที่เงื้อดาบอยู่ฉะนี้ อนึ่งมรณะ นี้นั้นย่อมคร่าเอาชีวิตไปท่าเดียว ครั้นคร่าเอาไปแล้วก็มิได้ (ปล่อย) ให้กลับ ดุจเพชฌฆาตนั้นจ่อดาบที่คอ (จะฟันลงเป็นแน่) ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น มรณะจึงชื่อว่าปรากฏดุจเพชฌฆาตผู้เงื้อดาบ เพราะมา พร้อมกับชาติ และเพราะคร่าเอาชีวิตไปด้วยประการหนึ่ง ดังนี้แล พระโยคาวจรพึงระลึกถึงความตาย โดยอาการปรากฏดุจเพชฌฆาต ดังกล่าวมาฉะนี้ [อธิบายอาการที่ ๒ - สมฺปตฺติวิปตฺติโต] บทว่า สมฺปตฺติวิปตฺติโต (โดยวิบัติแห่งสมบัติ) มีอธิบายว่า อันสมบัติในโลกนี้จะงดงามอยู่ได้ก็ชั่วเวลาที่วิบัติยังไม่ครอบงำ และขึ้น ชื่อว่าสมบัติที่จะล่วงพ้นวิบัติรอดอยู่ได้ หามีไม่ จริงอย่างนั้น ๑. อุคฺคมน์ มหาฎีกาแก้เป็น อุคฺคมนนิมิตต์ ๒. คาถานี้เป็นคาถาเก็บผสม คือคาถาที่ ๑-อาจยนฺติ ฯ ปฯ โจทก์ อยู่ใน สํ. ส. ๑๕/๑๕๕ คาถาที่ ๒ ผลานมิว ฯเปฯ มรณโต ภัย อยู่ใน ขุ. สุ. ๒๕/๔๔๓ คาถาที่ ๓ ยถา หิ ฯ เปฯ ชีวิต อยู่ใน ที. มหา, ๑๐/๑๔๑ คาถาที่ ๔ อุสสาโวว ฯเปฯ นิวารย อยู่ใน ขุ. ชา. เอกาทสก. ๒๗/๓๑๖