ปุฬวกอสุภกรรมฐานและอัฏฐิกอสุภในวิสุทธิมรรค : หน้า 237/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 235 ๔. ปุฬวกอสุภกรรมฐาน ปุฬวกอสุภ ย่อมเป็นในกาลที่กลุ่มหนอนชอนออกทางปากแผล ทั้ง 8 ของซากศพ ( คน ) เมื่อล่วงไป ๒-๓ วัน อนึ่ง พวกอสุภนั้น ย่อมมีขนาดเท่าซากศพต่างๆ เช่น สุนัขบ้าน สุนัขป่า มนุษย์ โค กระบือ ช้าง ม้า และงูเหลือม ตั้งอยู่ราวกะกองข้าวสุกแห่งข้าวสาลี พระโยคาวจรจึงยังมนสิการให้เป็นไปในซากเหล่านั้น อย่างใดอย่าง หนึ่งว่า พวก ปฏิกูล ปุพวก ปฏิกูล (พวกอสุภปฏิกูลๆ ) จริงอยู่ นิมิตในซากช้างภายในบึงกาฬทีฆวาปี ก็ได้ปรากฏแก่พระ จูฬปิณฑปาติกติสสเถระ ส่วนอุคคหนิมิตในกรรมฐานข้อนี้ปรากฏ คล้ายกับเป็นร่างไหวอยู่ ปฏิภาคนิมิตจึงปรากฏเป็นร่างนิ่ง ดุจก้อน ข้าวสุกแห่งข้าวสาลี ๑๐. อัฏฐิกอสุภกรรมฐาน ณ อัฏฐิกอสุภ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ ( ในมหาสติปัฏฐานสูตร ) โดยประการต่างๆ โดยนัยว่า " ภิกษุนั้นจึงเห็นซาก (ศพ) ที่เขาทิ้ง ไว้ในป่าช้า เป็นร่างกระดูกยังมีเนื้อและเลือด (ติดอยู่บ้าง ) ยังมีเอ็นยึด อยู่" ดังนี้เป็นต้น เพราะเหตุนั้น ซากนั้นเขาทอดทิ้งไว้ ณ ที่ใดมีอยู่ พระโยคาวจรจึงไป ณ ที่นั้น โดยนัยที่กล่าวมาก่อนนั่นแล ทำนิมิต ร่วม อารมณ์ร่วม ตามแต่วัตถุ (อันมีอยู่) โดยรอบมีก้อนหินเป็นต้น แล้วสังเกต (ซากนั้น ) ให้แม่นตามความที่มันเป็นอยู่ว่า นี่กระดูก แล้ว จึงถือเอานิมิต ( ให้เป็นอุคคหนิมิตขึ้น ) ด้วยอาการ ๑๑ โดยอาการมีสี เป็นต้น แต่อัฏฐิกอสุภนั้น เมื่อดู โดยสี ว่าขาว ย่อมไม่ปรากฏ (ตาม