วิสุทธิมรรค: การสำรวจอสุภกรรมฐาน : หน้า 240/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 238 ร่างกระดูกแก่พระมหาติสสเถระ เพราะแลเห็นแต่เพียงกระดูกฟัน (ของหญิงผู้นั้น ) เป็นอาทิ เป็นตัวอย่าง (แสดงความต่างกันแห่งนิมิต ทั้งสอง ) ในอัฏฐิกกรรมฐานนี้ได้ด้วยแล [คาถาสรูป อสุภ] พระทศพลเจ้า ผู้มีพระกิตติคุณอันท่านท้าว ทศสตโลจน์เทอดทูนแล้ว ผู้ทรงพระสุภคุณ ได้ตรัสอสุภทั้งหลายเหล่าใด อันเป็นเหตุแห่ง ฌานแต่ละข้อแล้ว ด้วยประการฉะนี้ บัณฑิต ได้ทราบอสุภเหล่านั้น และภาวนานัยนี้ แห่ง อสุภเหล่านั้นด้วย อย่างนี้แล้ว ควรทราบ ปกิณณกกถาในอสุภเหล่านั้นแหละอีกบ้าง ต่อ ไปนี้ ปกิณณกสถา อันที่จริง พระโยคาวจรผู้ได้บรรลุฌานในอสุภกรรมฐานเหล่านั้น ข้อใดข้อหนึ่ง ก็เป็นผู้ไม่มีความประพฤติละโมบ ดูดังว่าเป็นผู้ ปราศจากราคะ เพราะราคะถูกข่มไว้อย่างดีแล้ว แม้เช่นนั้น ประเภท แห่งอสุภที่ท่านกล่าวไว้นี้ ก็พึงทราบว่า ท่านกล่าวไว้ตามความถึง สภาพ ( เป็นอยู่ ) แห่งซาก (ศพ) อย่าง ๑ ตามความแตกต่างกันแห่ง คนราคจริตอย่าง ๑ เพราะว่า ซากศพเมื่อถึงความเป็นซากปฏิกูล ก็พึงเป็นซาก ถึงสภาพแห่งอุทธุมาตกอสุภบ้าง ถึงสภาพแห่งอสุภที่เหลือมีวินีลก