อกุศล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 65 / 75

…4 อย่าง ทั้งโดยอำนาจพระสูตรทั้งโดยอำนาจพระอภิธรรม ฯ ข้าพเจ้า ได้กล่าวการสงเคราะห์ (ประมวล) พวกบาปคืออกุศลไว้ ๕ อย่าง ด้วยประการอย่างนี้แล ฯ ก็บรรดาธรรม ๑๔ อย่าง มีโลภะเป็นต้น เหล่านี้ มีสังคหะ ๕ อย่างนี้ ค…

บทความนี้นำเสนอการสงเคราะห์บาปในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการแบ่งหมวดธรรม 14 อย่าง รวมถึงการอธิบายองค์ฌานและองค์มรรคอย่างละเอียด ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงประเภทของบาป ตั้งแต่โลภะ อวิชชา และปฏิฆะ ซึ่งมีการจัด

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 325 เหล่านี้ โทมนัส เป็นอกุศลฌานังคะ ที่เหลือมีวิตกเป็นต้น เป็นฌานังคะ ที่เป็นกุศลอกุศลและอัพยากฤต ฯ ભૈ ชื่อว่ามรรค เพราะทำให้บุค…

เนื้อหานี้กล่าวถึงกลไกของจิตประเภทต่างๆ รวมถึงโทมนัสและวิถีแห่งมรรคที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติไปยังสุคติและนิพพาน โดยอธิบายองค์แห่งมรรคอย่างละเอียด เช่น สัมมาทิฏฐิ, สัมมาสังกัปปะ, สัมมาวายามะ, และสัมมาสมาธิ

…- อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 329 ผัสสาหารย่อมนำเวทนา ๓ มา ฯ กุศลกรรมและอกุศลกรรม กล่าวคือ มโนสัญเจตนาหาร ย่อมนำปฏิสนธิในภพทั้ง ๘ ง ๓ ฯ ปฏิสนธิวิญญาณ กล่าวคือวิญญาณหาร ย่อมนำมาร…

…กต้องอารมณ์สามารถสร้างเวทนาได้ เช่น เวทนาแห่งสุขเป็นต้น นอกจากนี้ยังอธิบายถึงความสำคัญของกุศลกรรมและอกุศลกรรมที่มีผลต่อการเกิดและสภาพของสัตว์ ในมุมมองของอภิธรรม การรู้แจ้งถึงปัจจัยเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นเพื…

…ขาร)ฯ [อธิบายสังขารเป็นต้น] ન્ สภาพที่ชื่อว่าสังขาร เพราะอรรถว่า ปรุงแต่สังขตธรรม ได้แก่ กุศลกรรมและอกุศลกรรม นสังขารนั้นมี ๓ อย่าง คือ ปุญญาภิ สังขาร ๑ ๆ อปุญญาภิสังขาร ๑ อเนญชาภิสังขาร ๑ ฯ บรรดาสังขาร ๓,…

เนื้อหาในหน้า 359 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้อธิบายเกี่ยวกับสังขาร รวมถึงประเด็นสำคัญเช่น อวิชชาเป็นปัจจัย และการแบ่งประเภทของสังขารออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ปุญญาภิสังขาร, อปุญญาภิสังขาร และอเนญชาภิสังขา

… ชื่อว่าภพ เพราะอรรถว่า เป็นแดนเกิด แห่งผล ฯ ภพนัยที่ ๑ นั้นมี ๒๘ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งกามาวจรกุศล และอกุศลเป็นต้น ฯ ส่วนภพที่ ๒ ชื่อว่าภพ เพราะอรรถว่า เป็น (เกิดขึ้น) ฯ ภาพนัยที่ ๒ นั้นมี ๕ อย่าง ด้วยอำนาจแ…

ในหน้าที่ 360 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงอายตนะ ๖ และการรับรู้ผ่านสัมผัส การแบ่งประเภทเวทนาเป็น ๓ ประเภท รวมถึงการจัดประเภทตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างระ

…กล่าวคำมีอาทิว่า ปุริมานิ ชวนานิ ฯ ก็เมื่อในอาทิพจน์นี้ มีคำที่ไม่พิเศษอยู่ บัณฑิต พึ่งเห็นกุศลชวนะ อกุศลชวนะ และอัพยากตชวนะ เฉพาะฝ่ายโลกิยะ เท่านั้น เพราะไม่ได้ยกโลกุตตรชวนะขึ้นเป็นอาเสวนปัจจัย ฯ ก็เพราะ …

เนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยพิจารณาข้อสรุปที่กล่าวถึงอาการ ๒ อย่าง รวมถึงการสอบถามถึงความเป็นอาเสวนะหรือปัจจัยในการเกิดขึ้นของจิต และผลกระทบของกรรมที่มีต่อสภาพของจิตในเร

…จจัยแก่รูปที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน (ด้วยอำนาจแห่งกรรมปัจจัย)ฯ คำว่า นานากฺขณิกา เจตนา ได้แก่ กุศลเจตนาและอกุศลเจตนาซึ่งบั งบังเกิด ในภพทั้งหลาย มีภพที่ล่วงแล้วเป็นต้น ในขณะต่าง ๆ กัน จากขณะ แห่งวิบากฯ บทว่า นาม…

บทความนี้กล่าวถึงเจตนาที่เกิดพร้อมกัน รวมถึงอิทธิพลของเจตนาต่อรูปกายและกรรม รวมทั้งการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างนามรูปและเจตนาในกระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ โดยสรุปเจตนาจะถูกมองว่าเป็นป

…วปาริสุทธิ ความเลี้ยงชีพ บริสุทธิ์ปัจจัยสันนิสสิตะ อาศัยปัจจัยคือพิจารณาบริโภคปัจจัยสี่ ๓ การเว้นจากอกุศลกรรมบถ ทางแห่งกรรมที่เป็นอกุศล ๑๐ ประการ ชื่ออาคาริยวินัย วินัยของคฤหัสถ์ คือเว้นจากกายกรรมฝ่ายอกุศล…

…้องอาบัติ 7 ประการ โดยมีศีลจตุปาริสุทธิที่ประกอบด้วยความสำรวมในปาฏิโมกข์และอินทรีย์ รวมถึงการเว้นจากอกุศลกรรมบถ 10 ประการ การรักษาศีล 5 และการมีอาชีพที่บริสุทธิ์ การที่คฤหัสถ์ศึกษาวินัยดีส่งผลให้เป็นมงคลแล…

…่า มีคติเหมือนคติแห่งสัพพัญญุตญาณใน อารมณ์ของตน ฯ ส่วนยถากัมมูปคญาณ บัณฑิตพึงเห็นว่า มีเจตนา กล่าวคือกุศลและอกุศล หรือขันธ์แม้ทั้ง ๔ เป็นอารมณ์ ฯ ความต่าง กันโดยอำนาจแห่งอารมณ์ ชื่อว่าโคจรเภท ฯ จบนัยที่กล่…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับการเข้าถึงความรู้เพื่อการสืบต่อสันตติชาติภพ รวมถึงการใช้ตาทิพย์ในญาณต่าง ๆ เช่น จุตูปปาตญาณ และการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน ที่มีความเกี่ยวข้องกับอนิจจลักษณะและการเห็นสิ่งต่าง ๆ ใน

…ัจจัยมีจักษุกับรูปเป็นต้น, ก็โดยพิเศษ (โดยเฉพาะ) กุศลย่อมเกิดโดย จตุกกสมบัติมีโยนิโสมนสิการเป็นต้น, อกุศลย่อมเกิดโดยปริยายตรงกัน ข้ามแห่งจตุกกสมบัติมีโยนิโสมนสิการเป็นต้นนั้น, วิบากย่อมเกิดด้วย อำนาจแห่งกุ…

เนื้อหานี้พูดถึงกระบวนการเกิดของนามรูปในพระพุทธศาสนา โดยเจาะลึกถึงเหตุการณ์ที่เกิดจากอวิชชา ตัณหา อุปทาน และกรรม ทั้งยังแสดงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดของนามและรูป รวมถึงการวิเคราะห์กระบวนการต่างๆ เพื

…จำแนกโดยประเภท ส่วนดีมีมูลมาแต่อโลภะ อโทสะ อโมหะ เป็นกุศลกรรม ส่วนชั่วมีมูลมาแต่ โลภะ โทสะ โมหะ เป็นอกุศลกรรม กรรม ๒ ประเภทนี้ เมื่อความประชุมปัจจัยมีและได้ช่องเมื่อใด ก็ย่อมให้ผลเมื่อนั้น กุศลกรรมย่อมให้ผ…

…งกรรม, และกัมมัสสกตาสัทธา เชื่อความที่สัตว์มีกรรมเป็นของตน นอกจากนี้ยังมีการจำแนกกรรมเป็นกุศลกรรมและอกุศลกรรม พร้อมทั้งอธิบายว่าเมื่อใดที่กรรมจะให้ผลและการปลูกฝังความเชื่อที่ถูกต้องในเรื่องกรรมเพื่อให้ชนรุ…

…ี้เป็นที่ตั้งเมื่อทรง สั่งสอนเวไนยสัตว์ ก็อนุวัตรโดยควรแก่อัธยาศัยและเวลา ชนเหล่าใดมีสันดานหนาไปด้วยอกุศล ก็ทรงแสดงทุจริตและผลของทุจริต ให้เกิดสังเวชแล้วและละเว้นเสีย ชนเหล่าใดมีสันดานประกอบ ไปด้วยกุศล ก็ท…

บทความนี้กล่าวถึงอำนาจและวิธีการปกครองของจักรพรรดิซึ่งมีความสำคัญต่อความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมือง โดยมีการนำเสนอในบริบทของจักรวัติสูตรและคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงดำเนินวิธีการสอนต่างๆ ตา

…แสดงในพุทธาปทาน (๑) ว่า ยงกิญจิ กุสลํ กมฺม กาเยน วาจามนสา กฤตพุฒิ กิริย์ มม ติทเส สุคติ กต. กิริยาคือกุศลกรรมอันใดอันหนึ่ง ซึ่งเป็นกิจอันเราควรทำด้วยกาย วาจา ใจ กรุณยะนั้น เราได้ บำเพ็ญให้เป็นส่วนสุคติอันจ…

บทความนี้สะท้อนถึงความเป็นผู้มีเมตตาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยเน้นถึงความดีที่พระองค์ทรงประพฤติและบำเพ็ญคุณงามความดีต่อสรรพสัตว์ การกระทำที่มีเจตนาดีและพระราชอัธยาศัยที่เผื่อแผ่คุณ

…้ว เป็นไปในอันเพียรทำกุศลความดีที่ยังไม่ได้ทำ เอาใจใส่รักษาความดีที่ได้ทำ แล้ว คอยระวังไม่ให้ช่องแก่อกุศลความชั่วที่ยังไม่ได้ทำ เป็นธุระปราบปรามใจตนให้ละทั้งความชั่ว ที่เคยทำแล้ว ดังนี้ชื่อว่า ทำเกาะไม่ให้…

ในพระพุทธภาษิต สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ได้เผยเเพร่แนวทางการป้องกันและรักษาความดี โดยเปรียบเปรยถึงการทำเกาะไม่ให้ห้วงน้ำท่วม โดยอธิบายถึง 4 องค์สมบัติที่จำเป็นในการรักษาใจและอารมณ์ของต

…่คำกลางเช่นนี้ เมื่อจะกล่าวแต่ลำพัง เพื่อจะให้เข้าใจความ จึงต้องประกอบเข้ากับศัพท์อื่น เช่นกามฉันทะ อกุศลฉันทะ กุศลฉันทะ กัตตุกัมยตาฉันทะ ด้วยประการฉะนี้ ๒ ขุ. ปี ๒๕/๓๐ ๓. ม. ม. ๑๓/๖๐๕.

บทความนี้พรรณนาถึงพระคุณพิเศษ 3 ประการของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ได้แก่ กัตตุกัมยตาฉันทะ ซึ่งหมายถึงความพอใจที่จะทำบุญและทำความดี บุคคลัญญุตา ซึ่งกล่าวถึงการมีจิตใจที่ดีและสามารถทำควา

…งที่มีแสดงไว้ในอภิธรรม ว่า กุสลา ธมฺมา ธรรมทั้งหลายเป็นกุศล คือ ส่วนดี อกุสลา ธมฺมา ธรรมทั้งหลายเป็นอกุศล คือส่วนชั่ว อพยากตา ธมฺมา ธรรมทั้งหลายเป็นอัพยากฤติ คือส่วนกลาง ๆ ไม่พยากรณ์ว่าดีหรือชั่ว หรือดังที…

…ญญาบารมี นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของธรรมและวินัยในชีวิต โดยเน้นที่ความแตกต่างระหว่างกุศลธรรมกับอกุศลธรรม และการเข้าถึงอริยสัจ 4 ซึ่งจะนำไปสู่การดับทุกข์ โดยมีการอธิบายถึงแนวทางในการปฏิบัติตามเส้นทางขอ…

…ร ๔ อย่าง คือ ภิกษุนั้นทำฉันทะให้เกิด พยายามปรารภ ความเพียร ประคองจิตไว้ ทำความเพียร เพื่อป้องกันบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดมิให้เกิดขึ้น เพื่อ ละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เพื่อสร้างกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดให…

…า) ที่ช่วยนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิตตามธรรมวินัย นอกจากนี้ยังได้มีการกล่าวถึงความสำคัญของการป้องกันบาปอกุศลและการสร้างกุศล เพื่อนำไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต การทำการศึกษาธรรมให้ลึกซึ้งและพัฒนาจิตใจอย่างม…

…ผิดพรรณงาม ในพระสูตรนี้ยังได้แสดงถึงเหตุความเสื่อมอายุเสื่อมวรรณะ ของประชาชนพสกนิกรทั่วไป ว่า ได้แก่อกุศลธรรมบท ส่วนเหตุแห่งความเจริญอายุเจริญวรรณะว่า ได้แก่ กุศลกรรมบถ ทั้งนี้ เหตุเบื้องต้นได้แก่การปกครอง…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอายุวัฑฒนธรรมและวรรณวัฑฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวัน ทั้งสำหรับบุคคลทั่วไปและภิกษุ ซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนศีลธรรมและการทำความดี นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงการปกครองที่มี

…บในสมณะ ความไม่ปฏิบัติชอบในพราหมณ์ความไม่อ่อนน้อมต่อตระกูลผู้ใหญ่ในตระกูล ก็ได้ถึงความแพร่หลาย เมื่ออกุศลธรรมบถและอธรรมปฏิบัติเหล่านี้ถึงความแพร่หลาย วรรณะ ของสัตว์เหล่านั้น คือของมนุษย์เหล่านั้น ก็เสื่อมถ…

เนื้อหาพูดถึงความแพร่หลายของอกุศลธรรม เช่น การลักทรัพย์ การฆ่าสัตว์ การพูดเท็จ และประพฤติผิดในกาม ซึ่งส่งผลกระทบต่อความเสื่อมถอยของอา…

…เดียว ให้ตนดับกิเลสอยู่แต่ผู้เดียว จึงเข้าไปสาสมณพราหมณ์ เหล่านั้นโดยกาลอันสมควร ไต่ถามสอบถามถึงกุศลอกุศล กรรมมีโทษ กรรมไม่มีโทษ กรรมเวร เสพ กรรมไม่ควรเสพ กรรมเป็นไปเพื่อไม่เป็นประโยชน์เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน…

…ในสังคม ผู้ปกครองที่ต้องมีธรรมเป็นธงชัยและปฏิบัติตนให้สอดคล้องกับธรรม เพื่อหลีกเลี่ยงการกระทำที่เป็นอกุศล