ข้อความต้นฉบับในหน้า
ธรรมบทธ 162
วาสนาวิชาชีพทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 (ฉบับรวมที่ 10) ปี 2563
พระพุทธศาสนามหายาน: เหตุใดคำสอนของพระพุทธเจ้า จึงมีความหลากหลาย*
ชาญาภิชิษฎะ
พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย (แปล)
บทคัดย่อ
พระพุทธศาสนาในยุคของพระศากยมุนีพบพระเจ้ามีแนวคิดในเรื่องการประกอบกรรมเพื่อหลุดพันจากส่งสารวัฏที่ว่า “การจะจัดเลสเพื่อบรรลุธรรมนั้น ต้องอาศัยการฝึกฝนอบรมตนเอง” ในขณะพระพุทธ-ศาสนามหายาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในพระพุทธศาสนามหายานยกตนมีแนวคิดว่า “สิ่งที่จะช่วยตนให้บรรลุความดีเพื่อหลุดพันได้นั้น ไม่ได้มาจากกำลังความสามารถของตนเอง แต่มาจากอานุภาพภายนอก” แต่เหตุใดพระพุทธศาสนามหายานที่มีแนวคิดแตกต่างกับคำสอนของพระศากยมุนี จึงสามารถเกิดขึ้นได้
เราจึงต้องย้อนกลับไปดูเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ ในยุคก่อนการกำเนิดขึ้นของพระพุทธศาสนามหายาน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่บอกว่าทำไมคำสอนนี้จึงถือกำเนิดขึ้น เป็นปัจจัยสำคัญที่เปิดโอกาสให้พระพุทธศาสนามหายในอดีตนี้คือ “ความหลากหลาย” ของพระพุทธศาสนาในยุคพระเจ้าสุโขทิเป็นการเปิดโอกาสให้มีทางเลือกมากขึ้น จากคำสอนเพียงหนึ่งเดียวไปสู่คำสอนที่หลากหลาย โดยไม่ได้ปฏิเสธกันและกัน