บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ : หน้า 40/78

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 68 สังขยาคุณนาม [๒๓] ศัพท์ที่เป็นเครื่องกำหนดนับนามนามชื่อ สังขยา, สังขยา แบ่งเป็น ๒ คือ ปกติสังขยาอย่าง ๑ ปูรณสังขยาอย่าง ๑. ปกติ สังขยานั้น นับโดยปกติ เป็นต้นว่า หนึ่ง สอง สาม สี่ ห้า, สำหรับ นับนามนามให้รู้ว่ามีประมาณเท่าใด เหมือนคำพูดในภาษาของเราว่า คนผู้หนึ่ง ถือสมุด ๒ เล่น ดินสอขาว ๓ แท่ง ดินสอฝรั่ง 4 แท่ง กระดาษ ๕ แผ่น เดินไป เป็นต้น, ปูรณสังขยานั้น สำหรับนับนามนาม ที่เต็มในที่นั้น ๆ คือ นับเป็นชั้น ๆ เป็นต้นว่า ที่หนึ่ง ที่สอง ที่สาม ที่สี่ ที่ห้า เหมือนคำพูดในภาษาของเราว่า บุตรชายที่ ๑ ของผู้มีชื่อ ไปเรียนหนังสืออยู่ในสำนักครูที่ ๒ พอถึงปีที่ ๓ ก็สอบไล่ได้ประโยค ที่ 4 ยังไม่ถึงชั้นที่ ๕ เป็นต้น. ปกติสังขยานี้ ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ท่านแบ่งเป็น ๒ พวก ตั้งแต่ เอก ถึง จตุ จัดเป็น สัพพนาม ตั้งแต่ ปญฺจ ไป เป็น คุณนาม. ครั้นข้าพเจ้าจะแยกแสดงเป็น ๒ แผนก ก็เป็นการลำบากนัก เห็นว่า ที่เป็นคุนนามมากกว่า จึงรวมมาแสดงเสียที่นี่ทีเดียว, ส่วนปูรณสังขยา เป็น คุณนามแท้.