พระเดชพระคุณและการค้นคว้าทางประวัติศาสตร์ : หน้า 11/121

มาประกอบการรจนา พระเดชพระคุณจึงได้เดินทางไปประเทศพม่า เพื่อสืบค้นต้นตอที่เมืองสะเทิม แต่ยังไม่ทันถึงเมืองสะเทิม พระเดช พระคุณได้ถึงมรณภาพเสียก่อนอย่างกระทันหัน ที่เมืองทะวาย ซึ่งอยู่ห่างเมืองสะเทิมไม่มากนัก ข้อนี้เป็นเครื่องชี้และยืนยันที่หนักแน่นได้อย่างหนึ่งว่า บท รจนาทุกเรื่องของพระเดชพระคุณนั้นมีที่มาที่ไป มีหลักฐานอ้างอิง สามารถพิสูจน์ได้โดยทางใดทางหนึ่ง มิได้หลับตาเขียนหรือเขียน ไปตามอารมณ์ที่นึกคิดเอาเองด้วยจินตามยปัญญา แม้จะต้องเดิน ทางไปพิสูจน์ถึงต่างแดนก็ยอมไป ทั้งนี้เพื่อให้ได้ข้อเท็จจริงที่ ชัดเจนถูกต้อง เหมือนนักประวัติศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ยอมเสียสละเดิน ทางไกลไปย้อนรอยประวัติศาสตร์ที่ตนกำลังค้นคว้าหาความจริงอยู่ ฉะนั้น วัตถุประสงค์ที่พระเดชพระคุณได้ตั้งใจบรรจงเรียงร้อย อักษรเป็นถ้อยกถาที่ไพเราะ สละสลวย ได้รสแห่งวรรณคดี จน เป็นวรรณกรรมอมตะและเป็นที่ยอมรับกันในหมู่ผู้นับถือพระพุทธ ศาสนาโดยทั่วไปนั้น มีปรากฏตามปัจฉิมพจน์แห่งบทนิพนธ์ของ พระเดชพระคุณแล้ว ซึ่งมีใจความว่า “ข้าพเจ้าผู้มีน้ำใจศรัทธาเลื่อมใส ใคร่จะให้พระสัทธรรม คําสั่งสอนแห่งสมเด็จพระชินวรโลกนาถศาสดาถาวรตั่งมั่น อยู่ชั่วกาลนาน จึงได้อุตสาหะรจนาขึ้นแล้ว ได้ประสบบุญกุศล