คําปรารภเกี่ยวกับพระไตรปิฎก : หน้า 5/121

คําปรารภ หลังจากสมเด็จพระศรีสรรเพชญสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับ ขันธปรินิพพานแล้ว พระอริยสาวกได้พร้อมใจกันสังคายนารวบ รวมคำสอนของพระองค์ไว้เป็นหมวดหมู่ เพื่อสะดวกแก่การทรงจำ และสืบค้นในภายภาคหน้า บรรดาคำสอนอันเป็นพระศาสนธรรม นั้นเรียกกันต่อมาว่าพระไตรปิฎก ประกอบด้วยพระวินัยปิฎก พระ สุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก ในชั้นแรกปวงพุทธบริษัทต่างถือพระไตรปิฎกเป็นต้นแบบ แห่งการศึกษาและปฏิบัติตาม ครั้นล่วงกาลผ่านสมัยมานับร้อย นับพันปี พระศาสนธรรมที่ท่านจารึกจดจำกันมานั้นเป็นที่เข้าใจ ได้ยากขึ้นตามลำดับ พระเถระผู้เป็นปราชญ์ทรงภูมิปัญญาในพระ ธรรมวินัยอาศัยความอนุเคราะห์แก่ประชุมชนภายหลังจะได้เข้าใจ และเข้าถึงพระศาสนธรรมได้ง่ายขึ้น จึงได้รจนาหนังสืออธิบาย ขยายความพระไตรปิฎก ซึ่งเป็นพระศาสนธรรมลำดับต้นให้ กระจ่างแจ้งชัดเจนขึ้น หนังสือที่ท่านเหล่านั้นได้รจนาขึ้นไว้มีชื่อเรียกว่าอรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา และคัมภีร์มีชื่อต่างๆ หนังสือเหล่านี้อุปมาเหมือน