บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ : หน้า 3/46

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 216 เรียกว่า พากย์ เช่น ปุตฺโต มาตาปิตเรา สมสม ปฏิปชฺชนฺโต ปลิศ ลภติ เป็นตัวอย่าง, ตอนมีกิริยาอาขยาตหนึ่ง ๆ นับเป็น พากย์หนึ่ง ๆ (๑๕) การศึกษาวิธีประกอบคำพูดเข้าเป็นพากย์มี ๒ ทาง คือ กำหนดพากย์ที่เรียงไว้แล้ให้รู้ว่า บทไหนเข้ากับบทไหน ซึ่งเรียกว่า สัมพันธ์ ทาง ๑ เรียนผูกคำพูดให้เป็นพากย์เองให้ต้องตามแบบอย่าง ทาง ๑ ใน ๒ ทางนั้น ควรเรียนทางสัมพันธ์ให้เห็นเป็นตัวอย่างไว้ ก่อนแล้ว จึงเรียนแต่งเอง เช่นนี้ การศึกษาจะได้สะดวกดี, ก่อน แต่เรียนสัมพันธ์ ควรรู้จักแบบสัมพันธ์ไว้ก่อน. แบบสัมพันธ์ (๑๕๐) บทนามนาม ที่ประกอบด้วยปฐมาวิภัตติใช้ในอรรถ ๔ อย่าง ดังนี้ :- ๑. เป็นประธานในนามพากยางค์ และคุณพากยางค์เรียกชื่อว่า ลิงคตฺโถ. อุทาหรณ์อย่างนี้: กุลสฺส ปุตโต ปีโย ปุตโต ๒. เป็นผู้ทำเอง ในพากย์ที่เป็นกัตตุวาจก เรียกชื่อว่า สยกตฺตา อุ. ปุตฺโต ชายติ ๓. เป็นผู้ใช้ให้ทำ ในพากย์ที่เป็นเหตุกัตตุวาจก เรียกชื่อว่า เหตุกตฺตา อุ. มาตา ปุตต์ ชเนติ