บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ : หน้า 25/46

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 237 อนุกกัฑฒนัตถนิบาต ๓. การชักเอาความท่อนต้นมาพูดในความท่อนหลังอีก เรียกว่า อนุกกฑฒน์, ในอรรถนี้ ใช้นิบาตคือ จ เป็นพื้น เรียกชื่อว่า อนุกกฑฺฒนฺตฺโถ, ตรงต่อนิบาตไทยว่า ด้วย, ซึ่งใช้ข้างท้ายความ ท่อนหลังอย่างเดียว, มีอุทาหรณ์อย่างนี้: สโร โข ปโร, ปุพเพ สเร ลุตเต, กวจิ ทีฆ์ ปปโปติ (นี้ความท่อนต้น) ปุพฺโพ จ สโร, ปรโลเป กเต, กวจิ ทีฆ์ ปปโปติ, อนุกกัฑฒนะนี้ แปลก จากสัมปิณฑนะ ด้วยมีกิริยาอย่างเดียวกันกับความท่อนต้น วิกัปปัตถนิบาต ๔. การแยกพากย์ก็ดี บทก็ดี ที่รวมกันอยู่ออก คือเอาแต่ อย่างเดียว เรียกว่า วิกปุโป, วิกัปปะนี้ จัดเป็น ๒ อย่าง คือ การ แยกพากย์ เรียกว่า วากฺยวิกปุโป, การแยกบท เรียก ปทวิกปุโป, ในอรรถนี้ ใช้นิบาตคือ วา เป็นพื้น เรียกชื่อว่า วิกปฺปตฺโถ ตรง ต่อนิบาตไทย ที่ใช้ระหว่างพากย์หรือบทว่า หรือ, ที่ใช้ข้างท้าย พากย์หรือบทว่า บ้าง, ก็ดี, ก็ตาม มีอุทาหรณ์วากยวิกัปปะดังนี้: มนสา เจ ปทุฏเจน ภาสติ วา กโรติ วา, ปทวิกัปปะ ดังนี้: ยมปท จกฺขุสมผสฺสปจฺจยา อุปชชติ เวทยิติ สุข วา ทุกข์ วา อทุกขม- สุข วา ตมปิ อนิจจ์, ยาม สมเย กามาวจร จิตต์ อุปปันน โหติ---- รูปารมณ์ วา---- โผฏฺฐพฺพารมณ์ วา. ในอรรถนี้ ใช้