การสอนและการให้เหตุผล : หน้า 89/140

៨៩ ส่วนเรื่องการสอนเป็นเรื่องของการให้เหตุผล ต้องฝึกลูกศิษย์ให้สามารถอธิบายเหตุผลให้ได้ ถ้าอธิบาย ไม่ได้ความรู้จริงจะไม่เกิด นอกจากนี้ไม่ว่าสอนเด็กหรือ สอนผู้ใหญ่ เมื่อเด็กตั้งคำถามว่าทำไม ครูต้องตอบอย่าง มีเหตุผล เพราะคำตอบของคำถามว่าทำไมนั้น คือ วัตถุประสงค์ที่แท้จริงของเรื่องนั้น ๆ เมื่อเล็ก ๆ โยมแม่เคยให้อาตมาปอกหัวหอม เนื่องจากที่บ้านเป็นร้านอาหารจึงต้องปอกหัวหอม เป็นกะละมังทุกเย็น ขณะปอก น้ำตาก็หยดเผาะ ๆ เพราะแสบตา จึงถามแม่ว่าทำไมจึงเรียกสิ่งนี้ว่า “หอม” เพราะมันไม่หอมเลย แต่ทำให้แสบจมูกแสบตา แม่อึ้งไป เหมือนกัน เพราะให้เหตุผลไม่ได้ แต่ก็พยายามบอกว่า เมื่อแม่ยังเล็ก ๆ ก็เคยถามยายแบบนี้ ยายก็ตอบแม่ เหมือนกันว่า ตั้งแต่จำความได้ ก็ได้ยินเขาเรียกสิ่งนี้ว่า “หอม” อาตมาฟังแล้วก็ไม่เข้าใจ ครั้นแล้วอาตมาก็ชักโยมแม่ต่อไปอีกว่า “ยายไม่ได้ บอกอย่างอื่นเพิ่มเติมอีกหรือ” โยมแม่นึกอยู่ประเดี๋ยว หนึ่งก็ตอบว่า “จำได้ว่ายายเคยพูดเอาไว้ว่า ถ้าวันไหน คัดจมูกไม่ได้กลิ่นอะไรเลย ก็ให้ไปเอาหัวหอมมาทุบแล้ว ดมเถอะ จะได้กลิ่นหอมของมัน” โยมแม่พูดแค่นี้ www.kalyanamitra.org