การสั่งและการสอนเด็ก : หน้า 91/140

៩១ เรียบร้อย การสั่งแม้จะอธิบายด้วยเหตุผลได้ แต่เด็กอาจ จะเล็กเกินกว่าจะเข้าใจคำอธิบาย ดังนั้น จึงควรใช้คำสั่ง ที่นุ่มนวล เช่น เรื่องการแต่งตัวก็สั่งให้แต่งตัวให้สุภาพ การกินอาหารแต่ละคำต้องเรียบร้อย ขณะที่เคี้ยวอาหาร อย่าอ้าปาก ตักอาหารให้พอดีคำ ฯลฯ ขณะที่เด็กยังเล็ก ก็ทําได้แค่คำสั่ง แต่เมื่อโตขึ้นจึงค่อยอธิบายเหตุผลจึง กลายเป็นคำสอน กล่าวโดยสรุปได้ว่า การสั่งเป็นสิ่งที่ต้องจำและ ต้องทำให้ได้ เป็นข้อห้าม เป็นข้อปฏิบัติ เช่น กฎหมาย เด็กไม่เข้าใจ แต่มันเป็นกฎ เป็นคำสั่ง เป็น ข้อห้าม เหตุผลอาจจะให้ได้บ้างแต่คงไม่หมดต้องให้พอ เหมาะตามแต่อายุ ตามความเหมาะสม แต่ว่าต้องทำ และต้องจำ ส่วนการสอนเป็นเรื่องของเหตุผล ถ้าวันใดถูกเด็ก ถามในเรื่องนั้น ๆ ว่า ทำไมจึงต้องทำอย่างนั้นอย่างนี้ ขอให้ดีใจเถอะ ว่าลูกศิษย์ของเราเริ่มคิดเป็นแล้ว ต้องรีบ ให้เหตุผลที่ชัดเจน ถูกต้องและครบถ้วน แต่การให้ เหตุผลค่อนข้างยาก ไม่ว่าเรื่องอะไรก็ตาม ดังตัวอย่าง การให้เหตุผลว่าทำไมจึงชื่อว่าหัวหอมก็เป็นเรื่องยาก มากชนิดหืดขึ้นคอผู้ใหญ่ทีเดียว www.kalyanamitra.org