สัณฑพานามในภาษาบาลี : หน้า 53/86

นามสกุล แบบเรียนบาลีภาพรวมฉบับสมบูรณ์แบบ ๔๓ สัณฑพานาม สัณฑพานาม คือ คำที่สำหรับใช้แทนคำานามหรือคำแทนคำานามที่กล่าวแล้วข้างต้น เพื่อมุ่งให้ว้ สัณฑพานาม แบ่งเป็น ๒ ชนิด คือ ๑. ปรุษสัณฑพานาม คือ คำที่สำหรับใช้แทนบุคคลหรือสิ่งที่เราออกมาแล้วข้างต้น ความเป็นจริงของสิ่งทั้งหลายในโลกนี้ มี ๓ อย่างคือ ๑. บุคคลหรือสิ่งที่เราดูดิง ๒. บุคคลหรือสิ่งที่เราดูด้วย ๓. ตัวเราเอง ฉนั้นปรุษสัณฑพานามจึงแบ่งเป็น ๓ ประเภทตามอายุยาวยกคือ a) ปรุมูรษ ใช้แทนผู้พูดคิง เช่น ท่าน, เขา, มัน ในภาษาบาลี ใช้ คำที่ b) มัชนุปุรษ ใช้แทนผู้พูดด้วย เช่น คุณ, ท่าน, เอง, มิ่ง ในภาษาบาลี ใช้ ตุม คำที่ c) อุตตมุปุรษ ใช้แทนผู้พูดเอง เช่น ผม, ฉัน, ขา, คุ ในภาษาบาลี ใช้ อนุ คำที่ ๒. วิสันสัณฑพานาม คือ คำที่สำหรับนำกำหนดหรือขยายานามมาเพื่อแสดงกำหนดแน่นอนว่าไม่แน่นอนบ้าง วิสันสัณฑพานามแบ่งเป็น ๒ ชนิด คือ a) โยนิวิสันสัณฑพานาม เทนนามนามหรือขยายานามมา เพื่อแสดงกำหนดแน่นอน มี ๔ คำที่มีลักษณะการใช้ที่แบ่งสำรับกันมีปรุษไป ดังนี้ (ปรมัชญุต) แทนบุคคลหรือสิ่งที่อยู่ใกล้ผู้พูด in ภาษาไทยเดา นั้น เอ็ด (สัมปุรุ) แทนสิ่งที่อยู่ใกล้ มองเห็นได้ด้วยตา in ภาษาไทยเดา นั้น อิม (อรรถนุมิ) แทนบุคคลหรือสิ่งที่อยู่ไกลแล้ว สามารถสนทนากันด้วยอารมณ์มาได้ในภาษาไทยแปลว่า นี้ อุม (กูรุต) แทนบุคคลหรือสิ่งที่อยู่ไกลในภาษาไทยแปลว่า โน้น b) อนิยมิสัสันสัณฑพานาม เทนนามนามหรือขยายานามมา เพื่อแสดงกำหนดไม่แน่นอน มี ๑๒ คำที่ ย ใ ด ๆ อุบ อัญ อุบ อปริ อันอีก ออกู บางคน, บางพวก อพุต อัญุตร อันอีก กตร ไกล อื่น ลัก อื่นอีก สพุ หังปอง ทั้งปวง อุบ คใร อะไร