นามศัพท์ แบบเรียนบาลีอายากรณ์ฉบับสมบูรณ์แบบ 55 : หน้า 45/86

นามศัพท์ แบบเรียนบาลีอายากรณ์ฉบับสมบูรณ์แบบ 55 ความหมาย เอก คำศัพท์ ในคัมภีร์ปฐมสิทธิ กล่าวถึง เอกศัพท์ว่า เอกสุตโท สมุทูลาายหลายวยงจา แปลว่า เอกศัพท์ เป็นศัพท์สำหรับคำกล่าวการนั้น (สูงหยุด), ไม่มีมีเปรียบ(อุดม), ไม่มีเพื่อน(อาสัย), และอื่น ๆ(อายา) ๑. สมุทโย (จำนวนนัน) เอก โก วรุโจะ บูรณะ ๑ คน ๒. อตฺฌาย (ไม่มีมีเปรียบ) เอกโทํสมํสุ โทํ เราเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้เป็นเอก ๓. อสเนา (ไม่มีสิบาย) เอก โกว อรฺถญฺา ปรติส บุรจฺนาเดียวเท่านั้น เข้าไปแล้วสู่ฐาน ๔. อญฺญู (อื่น) เอก อาจริยา วณฺฏิ อาจารย์พวกอื่น ย่อมกล่าว รูปแบบ เอก คำศัพท์ เอก คำศัพท์กำเป็นสังเอียง เป็นเอกวฉนะอย่างเดียว แต่ถ้าใช้ในความหมายอื่น ๆ เป็นได้ทั้งอากฉนะ และพวกฉนะ แจกผสมวัตถิตฉะเหมือน ย สังฆามา แปลจากสังฆามาเฉพาะอดิลีกัง เอกวฉนะ จุตติสี, สงฺฆูมิเอกสฺ และสัตตฺมิเป็น เอกสฺ นิออก นอกจากนี้ เอก คำศัพท์ ยังมีรูปแบบการใช้จำนวน ๆ ดังนี้ ๑. ลง๓๓ อาคม หลัง เอก คำศัพท์เป็น เอกก หมายถึง คนเดียว, สิ่งเดียว, อันเดียว เป็นได้ อะ ลิงค์ ทั้งเอกวฉนะและพวกฉนะนะ บุญคลิ้งแจกผสมวัตถิตฉะเหมือน บุรุษ, อิตลิงค์ลง อาปัจจัยเป็น เอกก แจกผสมวัตถิตฉะเหมือน กุล ๒. เป็นวิจฉาโยด คือ ทำเป็นคำว่า เอก+เอก เป็น เอกก (อิตลิงค์ก็เป็น เอกกาด หรือ เอกกะ) หมายถึง ทุกคน. ทุกสิ่ง, ทุกัน เช่น เอกโก ฤโศโล บูรณะแต่ละคนแต่ละคน (หมายถึงทุกคน), เอกก กลุ่ สระกุ๔แต่ละสระกุ๔แต่ละสระกุ๔ (หมายถึงทุกสระกุ๔) ให้ใช้เป็นเอกวฉนะอย่างเดียว แจกผสมวัตถิตเหมือน เอก คำศัพท์ ที่ใช้เป็นสัพพนาม (ดูเพิ่มเติมในบทวิเคราะห์สัพพนาม) ทวี ๒ ใช้เป็นทวญฺอจะอย่างเดียว มีรูปเหมือนกันหมดทั้ง ๓ ลิงค์ ป. เทว. ทุจ (แปลว่า ทั่ว กับ ไป เป็น เทว. ทุจ) ทุ, เทว. ทุจ (เหมือนปลุญา) ทุวิ. เทว. ทุจ (เหมือนติยา) ทุวัน. ทุวัน (คง น ล ฑะ ใน อาคม, แปลว่า ทั่ว เป็น ทุ คง น ล ฑะ อาคม) ปุญฺ ทวิ (เหมือนติยา) ทวิ. ทวิวัน. (เหมือนจตุญา) ทวิ. ทวิวัน. (เหมือนจตุญา) ทวิโล (คง ส ฒะ อิ เป็น อิ)