บทที่ ๓ : สังขยาและ สังพนาม : หน้า 41/86

บทที่ ๓.สังขยาและ สังพนาม สังขยา สังขยา คือ กลุ่มคำประเภทหนึ่งสำหรับนับนามนามให้จำนวนเช่นเดียวกับวรรค แต่เมื่อมือแตกต่างจากวรรค คือ วรรค สำหรับบอกความมากน้อยของนามนามไม่สามารถกำหนดจำนวนที่แน่นอนได้และต้องอาศัยวัตถุเป็นเครื่องสังเกต เช่น บุษรอ อ. บุษร ท. ทราใด้ว่า มีมากน้อยแค่ไหน สังขยา คือลุ่มค่า สำหรับนับจำนวนมากนามแน่นอน เช่น ปวงรอ บุษร อ. บุษร ท. ๕ รายว่า มี ๔ คน สังขยายแบ่งออกเป็น ๒ ชนิด คือ ๑. ปกติสังขยา สำหรับนับนั้นไปตามปกติ คือ ๑. ๒. ๓. ๔. ๕....... เช่น สามเกสร ๓ รูป คือ สมุฏ ๒ เล่ม ปากกา ๓ ด้าม ไม้รวัด ๙ อัน หนังสือ ๕ เล่ม เดินไป เป็นต้น ๒. รูปสังขยา สำหรับนับนามนามจำนวนเป็นที่เต็ม คือ ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐ เช่น สามเกสรรูป ๔ ไปเรียนหนังสือในลักษณะคู่ ๒ ถึงปี ๓ สอบได้ในปี ๔ ยังไม่มีขึ้นปี ๕ เป็นต้น ๑. ปกติสังขยา เอก ๑ เตรส ๑๓ ปุงวิลิ ปุงวิลิสตี ๒๕ ทั่ว ๒ จตุทธส จตุทธส ๑๔ จตุวิศ จุตวิลิสตี ๒๖ ดี ๓ ปุงจลา ปุงธนสตี ๑๕ สตุตวิส สตุตวิสตี ๒๗ จูปติส จูปติสตี ๑๖ โสโพ ๑๘ องศวิส ๒๘ องศวิสติ ๑๗ สุตตรส เอญฺฐิต สุตตรสตี ๑๙ ดีส ดีลิต ๓๐ วิศ วิศติ ২০ ทวดวิส พุทธวิสติ ๓๒ นว เอกวิส เอกวิสติ ๒๑ เทวติส เทวติสติ ๓๓ ทราวิส พารส ๒๒ จตุวิส จตุวิสติ ๓๔ เตวิส เตวิสติ ๒๓ ปุงจตุสตี ปุงจตุสสตี ๓๕ ทุติตลิส ๒๓ ดุติส ๒๖