การศึกษาแบบเรียนบาลีและธาตุของภาษา : หน้า 13/87

อายขาด แบบเรียนบาลีายากรณ์สมบูรณ์แบบ ๕ าษาดแบ่งเป็น ๒ ประเภท คือ ๑. เอกสระธาตุ คือ ธาตุที่มีสาระเดียว แบ่งเป็น ๒ ชนิดคือ ๑.๑ เอกสระธาตุ เป็นสระตัวเดียวล้วน ๆ หรือเป็นสาระล้วน ๆ อิ ธาตุ ในความไป อุ ธาตุ ในความส่งเสียง ๑.๒ เอกสกัลสระธาตุ สระ ๑ ตัวผสมกับพยัญชนะ ก็ถือว่าเป็นธาตุมีสาระเดียว ณ ธาตุ ในความรู้ ชิ ธาตุ ในความชนะ นี้ ธาตุ ในความนำไป สุ ธาตุ ในความฟัง ภ ธาตุ ในความมี ความเป็น เค ธาตุ ในความส่งเสียง ๒. เอนสกัลสระธาตุ คือ ธาตุที่มีสาระตั้งแต่ ๒ ตัว ขึ้นไป เช่น กร ธาตุ ในความทำ คฺ ธาตุ ในความถือเอา มร ธาตุ ในความตาย คม ธาตุ ในความไป อิก ธาตุ ในความเห็น กิลิส ธาตุ ในความเศร้ามอง การนำธาตุ ๒ ประเภทประกอบวัตถัด ในธาตุทั้ง ๒ ประเภทนั้น เมือจะประกอบเป็นกิริยาทั้งวิกฤตและกิริยาอาการกบ ธาตุที่มีสาระหลายตัว(เอนสระธาตุ) จะต้องลงบรรจุที่สุดอัน ๆ เสมอ เมื่อลงบรรจุธาตุธาตรมายะต้องมีเครื่องหมายพินุก หรือ จุด อย่ากำหนดเพื่อแสดงให้ทราบว่ายุยงกะนั้น ไม่สาระเป็นท่าคัลแล้วร่องจะผสมปัจจัยและวัตถัด ต่อไปได้ เช่น มร+อ+ติ ทิว+อ+ติ ฉิน+อ+ติ คง+อ+ติ ชนะ+อ+ติ สระที่สุดอรๅต มร+อ+ติ ทิว+อ+ติ ฉิน+อ+ติ คง+อ+ติ ชนะ+อ+ติ ยกเว้นธาตุบางตัวที่มีสาระหลายตัว ไม่ให้ลงสาระที่สุดอรๅต คือ จําพวก แกง ธาตุ เหตุที่ไม่ให้ลง เพื่อให้เป็นสาระที่สุดอรๅตเป็นอย่างอื่น เช่น หยร ในความละอาย แปรง เอ เป็น อาย หรอยติ ยอมละอาย แกง ในความเล่น แปรง เอ เป็น อาย เกราะติ ยอมเล็น คิส ในความกลุ้น แปรง เอ เป็น อาย คิลายติ ยอมกลืน