บทที่ ๔ เหตุเกิดจาก : หน้า 53/87

บทที่ ๔ เหตุเกิดจาก มีลักษณะดังต่อไปนี้ ๑. ตัวเป็นประธาน ซึ่งเป็นเจ้าของรียาการนั้น ไม่ได้แสดงรียาการนั้นเอง แต่เป็นผู้ให้คนอื่นแสดงรียาการ หรือเป็นเหตุให้แสดงรียาการ มีชื่อว่า เหตุเกิดจาก ๒. ตัวเป็นประธาน ประกอบด้วยกุรามวัจดิ มีวงเทนะ บุรซ สอดคล้องกับอายยฎ ๓. ผู้พาแสดงรียาการ ประกอบด้วยกุรามวัจดิ แปลว่า ยัง... ชื่อว่า การติดต่อ ๔. ธาตุที่ประกอบเป็นรียากเหตุเกิดดจากก ใช้ได้ทั้งสามมาตรฐาน และ อมัมาตรฯ ๕. นำราชคูปิจัง ๕ ตัว คือ เณ, เนะ, นาเป, ฉายเป ตัวใดตัวหนึ่ง เณ, เนะ, นาเป, ฉาย เป็ยชื่อเรียกในทางวากยากรว่า การตีปัจจัย คือปัจจัยเป็นเหตุให้คนอื่นทำ หลักการลง เณ, เนะ, นาเป, ฉาย ประกอบกับธาตุ ๑. ธาตุเป็นสระเดี่ยว คือ สระ อา, อิ, อี ให้ลง เนะ, นาเป, ฉาย แล้วว่าห้ามลง เณ, เนะเป, ฉาย เช่น ทา+นาเป+ดี เป็น ทาเปดี ทา+นาเป+ดี เป็น ทาเปดี ปธิฏฐาปฎิ เป็น ปฏิฏฐาปฎิ นา+นาเป+ดี เป็น นาเปดี นา+นาเป+ดี เป็น นาเปดี sil+นาเป+ดี เป็น สายเปดี ชิ+นาเป+ดี เป็น ชายเปดี นิ+นาเป+ดี เป็น นายเปดี วิกิ+นาเป+ดี เป็น วิกายาเปดี ๒. ธาตุเป็นสระเดี่ยว คือ สระ อ, ออ ให้ลง เณ, นะเป, ฉาย เช่น สุ+เน+ติ เป็น สาวติ สุ+นะเป+ติ เป็น สาวติ ๓. ธาตุมีสาระหลายตัว ลงเป็นได้ตั้ง ๔ ตัว ตัวใดตัวหนึ่ง เช่น กระ+เน+ติ เป็น การตี กระ+นะเป+ติ เป็น การเปติ โล+ท+เน+ติ เป็น ลาทิต โล+นะเป+ติ เป็น ลาเปติ