บทที่ 3 กัมมาวจร : หน้า 47/87

บทที่ 3 กัมมาวจร มีลักษณะดังต่อไปนี้ 1. ตัวประธานเป็นตัวกรรม มีชื่อว่า จุด กัมมะ เป็นนามนามหรือปรัสิพหุพวกา ประกอบปรฐมวิภัตติ 2. ตัวประธานต้องมีวงงบูรณ์ สอดคล้องกันก็ย่อมอาจยกายอาขยาด 3. ตัวผู้กล่าวแสดงกิรยากรรม ประกอบด้วยตะวิภัตติ แม่ว่า อัน..... มีชื่อว่า อนิจจิตกัตตา 4. ธาตุที่จะประกอบเป็นกัมมาวจร ต้องเป็นสัมมมตา คือ ธาตุเรียกทรกรรมเท่านั้น 5. นำชฏาประกอบด้วย ย ปัจฉา และ อี อาคมหน้า และวิภัตติฝ่ายอัตตโนบ มีหลักประกอบกิริยากัมมาวจรดังนี้ หลักการประกอบกิริยากัมมาวจร เมื่อจะประกอบเป็นกัมมาวจร ให้เนาสัมโมคุตอาจจะบังอาจใช้ในสุตูในศาลุมดใดก็ได้ตาม ลง ย ปัจฉา และ อี อาคมหน้า มีหลักดังนี้ 1. ลงหลังอาศระเดียวเป็น อ ลง ย ปัจฉา ไม่ลง อี อาคม ให้แปลว่า อ เป็น อี เช่น ทะ+เ+เต ปะ+ี+เต ส ั่ำรึเป็น ที่เธ อันสม ยอมให้ 2. จากข้อ 1 ถ้าแปล อ เป็น อี แล้ว หรือ อาศระเดียวอื่น ๆ ก็ต้อง ย ได้บาง ทำเป็นทีละได้ และไม่ลง อี อาคม เช่น แปลง อา เป็น อี ที่+ี+เต สำเร็จเป็น ที่ยุยอด ยอมให้ ทะ+เ+เต อนุ+เ+เต สำเร็จเป็น อนุเญ ยอมให้ 3. จากข้อ 2 ถ้าแปล อ เป็น อี แล้ว หรือ อาศระเดียวอื่น ๆ ก็ต้อง ย ได้บาง ทำเป็นทีละได้ และไม่ลง อี อาคม เช่น แปลง อา เป็น อี ที่+ี+เต ส่อ ย สำเร็จเป็น ที่ยุยอด อนุเญ ยอมให้ สุ+เ+เต สุ+ย+เต สำเร็จเป็น สุยาย อันสน ยอมฟัง