แบบเรียนลิไวยากรณ์สมบูรณ์แบบ : หน้า 22/87

๑๙ แบบเรียนลิไวยากรณ์สมบูรณ์แบบ อายหยาด 2. ธาตุ accompanying อิ, อี ให้พยัญชนะ อิ, อี เป็น เอ ไอ้บ้าง ถ้ังไม่บอก ปัจจัยก็แปลงเอ เป็น อย เช่น สิม+อ+ติ นิ+อ+ติ พยัญชนะ เป็น เอ เส+อ+ติ พยัญชนะ เป็น เอ สสำเร็จรูปเป็น เสติ ย่อมนอน นิ+อ+ติ นิ+อ+ติ พยัญชนะ เป็น เอ นิ+อ+ติ นี+อ+ติ ถ้ายังไม่บอก อ ปัจจัยก็แปลงเอ เป็น อย ต่อไปดังนี้ แปลง เอ เป็น อย สย+อ+ติ แยกพยัญชนะออกจากสระ สระหน้าสระหลัง ก็ลบ สระหน้า นำพยัญชนะประกอบสระ สระหลัง ก็แสดงโดยย่อเท่านั้น วิธีการแยกพยัญชนะออกจากสระ ลบสระหน้าที่ดี ลบสระหลังก็แล้วนำประกอบ พึงทราบว่าเป็นการต่อสระกับสระ เช่น ฉันนา ฉันอ ย้ำผสมกับอ ปัจจัยเลยไม่ได้ เพราะ ย อมี๊ อักษรอยู่ ต้องแยก ยอ ออกจาก อ แล้ว เอ อักษรตัวหน้า ช่อง ไม่มีสระผสมกับ อ ปัจจัยก็แปลงเอ ต่อไปจะแสดงโดยย่อเท่านั้น ค. ธาตุมีสาระหลายนตัว สระต้นธาตุเป็น อู พุทธ์ อิ เป็น โอ และห้ามแปลง โอ เป็น อว เพราะไม่มีสาระอยู่หลัง เช่น อา+กุ+อ+ติ ลบสระที่สุดดๆ พุทธ์ อู เป็น โอ ซ้อน ก รัสะเพราะลังโยคอยู่หลัง นำประกอบ อูกล+อ+ติ ย่อมคำ อุกโกติ ย่อมคำ อุกโกํ+อ+ติ อุกโกํ+อ+อ+ติ จ. ธาตุมีสาระหลายนตัว สระต้นธาตุเป็น อ พุทธ์ อิ เป็น เอ โอ และห้ามแปลง โอ เป็น อว เพราะไม่มีสาระอยูหลัง เช่น อิส+อ+ติ อิส+อ+ติ ลบสระที่สุดดๆ พทธ์ อี เป็น เอ อส+อ+ติ เอล+อ+ติ พทธ์ อี เป็น เอ เอ+อ+อยยุ เอล+อ+อยยุ