การเรียนรู้บาลีไวยากรณ์สมบูรณ์แบบ : หน้า 48/87

๔๕ แบบเรียนบาลีไวยากรณ์สมบูรณ์แบบ อายยาด ก. ลงหลังสันษาฐุท ที่เป็นระฆเสหลายตัว หลังจากลงสันษาฐุทแล้วให้งอ อา ขมฺภา ปัจจัยได้เลย เช่น กงฺ-อิ+ย+ฺบ เต ตปะ+อ+ฺบ เต ลูกอ+อ+ฺบเต ลูกอ+อ+ฺบเต นามประกบ กรีณฺ- อนฺนฺ ย่อมทำ อันธฺ ย่อมงำ ๑. ลงหลังธาตุในพวก ธร ให้ลงนิติดอตตนคมนํทํายัญชน์ที่สะกดวรรค แล้วเปล่งเป็นพยัญชนะที่สุด วรรคของพยัญชนะที่สุด๙ เช่น มุจฺ-อ+ย+ฺบ มุจฺ-อ+ย+ฺบ กิณฺ-อ+ย+ฺบ กิณฺ-อ+ย+ฺบ ภูมิ–อ+ย+ฺบ ภูมิ–อ+ย+ฺบ แปลงคำอทาคาม มุจฺ-อ+ย+ฺบ กิณฺ-อ+ย+ฺบ ภูมิ–อ+ย+ฺบ ภูมิ–อ+ย+ฺบ นําประกอบ มุจฺ-อ+ย+ฺบ ภูมิ–อ+ย+ฺบ อนฺนฺ ย่อมปล่อย อนฺนฺ ย่อมปล่อย ๒. ลงหลังธาตุ ที่มีพยัญชนะสำธูปในวรรคร กุ.ป.และ ส ให้เปล่งاش เป็นธรรมเหมือนตัววรรณา(เป็นนุพพูป) เช่น ลง อาม ฝาก-อ+ย+ฺบ ไม่ลง อาคาม ลูกอ+อ+ฺบ ไม่ลง อาคม ลูกอ+อ+ฺบ ลูกอ+อ+ฺบ นามประกอบ ภายเต แปลว เป็น ภ ภูมิ เป็น พ ลพฤกษ์ อนฺนฺ ย่อมได้ แปลว ภ เป็น พ ลพฤกษ์ อนฺนฺ ย่อมได้ ๓. ลงหลังธาตุ ที่มีพยัญชนะสำธูปในวรรคร จ และ วรรค จ ให้เปล่งพยัญชนะที่สุด๙๙ กับ ย ปัจจัย เป็น วรรคร จ ลำดับพยัญชนะต้องตรงกัน แล้วซ้อนด้วยพยัญชนะสงโค ดังนี้ วรรค จ กับ ย วรรค จ กับ ย “แปลวเป็นวรรค จ” ซ้อนพยัญชนะ ๙.๙