หลักการลงนา ปัจจัยในภาษาไทย : หน้า 32/87

แบบเรียนบ่งอາการผสมรูปแบบ อายขาด ๙. หมวด กี ธาตุ เป็นกฏกฎวาให้ลง นา ปัจจัย มอีรลปแลงดังนี้ ๑. กี ธาตุ ลง นา ปัจจัย ให้รสะถะ อี เป็น อิ แล้วแปลง นู เป็น ณ เช่น วิ+กิ+นา+ติ วิ+กิ+นา+ติ รัสสะ ก็ เป็น กิ วิ+กิ+นา+ติ ซ้อน กุ เพราะ วิ อุปสรรค วิ+กิ+นา+ติ แปลง นู เป็น ณ วิ+กิ+นา+ติ นำประกอบ วิิกฺฺฤณ That ย่อมขาย ๒. นา ปัจจัย ลงหน้าวัตถิตที่ขึ้นด้วยสระ หรือ อิ อาคมให้ลงสระหนั คือสระ อ ที่ นา เช่น กิน+นา+เอยย วิ+กิน+นา+อี สติ รัสสะ ก็ เป็น กิ วิ+กิ+นา+อี สติ แปลง ฟ เป็น ณ กิน+นา+อี วิ+กิ+นา+อี+ สติ ลงสระหน้า วิิกฺฺฤณ วิ+กิ+นา+สติ นำประกอบ วิิกฺฺฤณ สติ จางาย ๓. นา ปัจจัย ลงแล้วใหล ม นา ปัจจัยได้บ้างหรือแปลง นา เป็น ค โดยมีหลักการ ดังนี้ ๓.๑ ลง เออู วิภัตติแล้ว แปลง เออู เป็น นา จะต้องลง นา ปัจจัยไม่สมอวิอาืดหลัก ไวยากรณ์ ตัวอย่างดูข้อ ๔.๒ ๓.๒ ลงวิภัตติหมวดอัตถธาติ ลบ นา ปัจจัยได้ไม่สมอได้ไม่สมอได้ไม่สมอได้ไม่นอได้ เช่น ส+อาน+นา+อี อนู+นา+อี ไม่ลง นา ปัจจัย ส+อาน+นา+อี อนู+นา+อี แปลง นู เป็น สา ส+อาน+นา+อี อนู+นา+อี แปลงนิคติเป็น ณ สะบ+อาน+นา+อี ช่อ นา พัยชนะสัมโยค อนู+นา+ส+อี ลงสระ หน้า สา เป็น อี นำประองค์ อนุญาติ ได้แล้ว ๓.๓ นา ปัจจัยที่แปลงเป็น ย ได้ จะต้องลบ ตี อยู่หลังเท่านั้น เช่น วิ+อาน+นา+ติ อนู+นา+ทิ อนู+นา+ทิ แปลง นา เป็น นา (กฎ ๔.๓) วิ+นา+นี่ อี แปลง นา ปัจจัยเป็น ย วิ+นา+ย+ติ สำเร็จเป็น วินายดี ย่อมรู้วิจระ ```