สมาสและสัมภาวนาในพระพุทธศาสนา : หน้า 7/119

สมาส แบบเวียนบลไวอยากรบสมมุรณ์แบบ ๗ ๕. สัมภาวนบุพบท คือคำมารยสมาสที่มีหน้าประกอบด้วย คำศัพท์แท้แล้วว่า.... เช่นคำ สัมภาวนะ หมายถึง การกล่าวถึงศัพท์ คำศัพท์ที่มีเนื้อความแตกต่างกันให้เป็นลิสเดียวกัน โดยย้ำเหตุแห่งความหลัง เช่น ชุดดิวโม ความมืดตัวว่าถึงจิรีย์ คำว่า ชุดดิว หมายถึงจิรีย์ๆ ไป มานะ หมายถึงอุดมธรรม ที่เป็นเจตสิกประกอบจัด เมื่อประกอบเป็นสมาสวานอุปมาใหม่สมมารสมาสแล้ว ชุดดิว หมายถึงตัวนะ เพียงอย่างเดียว กล่าวย่อเน้นตัวมานะนั้นเป็นจิรีย์ ไม่ได้หมายถึงจิรีย์อีกตัว ๆ ไป หรือ อนิจจสมุญ ความสำคัญว่าถึงความไม่เที่ยงของซึ่ง ๔ สมภา กล่าวชม้ายถึงสัญญานัน แต่เมื่อประกอบเป็น อนิจจสุขญา อนิจจ คศัพท์ในสมามวนนุพนามตามมสมารสมาส กล่าว่าเน้นสัญญาณขึ้นเท่านั้น เช่น สมโม อิติ ปฏิญา สมโม อิติ สมญสญา อ. ปฏิญวว่าเป็นสมมะ สมโม อิติ สัญญา มุมสุข อ. ความสำคัญเป็นธรรม อดตา อิติ สัญญา อุตตสญญา อ. ความสำคัญเป็นตัวตน อตตา อิติ สัญญา อติญญา อ. ความสำคัญเป็นของไม่เที่ยง อณิจจ อิติ สญญา อนิจจสุขา อ. ความเห็นว่าเป็นตัวตน อุตตา อิติ สัญญา อุตติกุริ อ. ความเห็นว่าเป็นตัวตน ๒. อาวาตถนบพพบ คือคำมารยสมาส ที่มีหน้าประกอบด้วย เอว คำว่า เช่น พุทธิโอ เอว รวดา พุทธอว โอ อ. รัตนะคือ พระพุทธเจ้า สงฆา เอว ขณ สทธารณ์ อ. ทรัพย์คือคับทรา ปญฺญา เอว ณ ปญฺญาณ อ. ทรัพย์คือปัญญา จตุ เอว อินทรีย์ จตุขุนทรีย์ อ. อินทรีย์คือจังฺ รูป เอว อารมณ์ รูป อ. อารมณ์คือ รูป น บรรพบุรามาส กัมมารายสมาสืออย่างหลังที่มีหน้าเป็นน นิยม เรียกว่า อหยัตปริสสมาส น บรรพบุรามสมาส กัมมารายสมาส์ สำหรับทำที่ปฏิเสธทั้ง ๒ ไม่ใช่สิ่งเดียวกัน เช่น น อโรโย (อยูโณ) ปฏิเสธว่า ชนั้นไม่ใช่พระอรยะ(ไม่เป็นพระอรยะ) และปฏิเสธว่า พระอรยะนั้นไม่ใช่ของนี้ หรือสำหรับปฏิเสธการแสดงวิญญากร เช่น น โกรโน อโกรโน คำนี้ ก็ถือว่า เป็น น บรรพรมสมาส มีหลักการเปลน ดังนี้