ข้อความต้นฉบับในหน้า
พระพุทธศาสนาหายาน : เหตุใดคำถามของพระพุทธเจ้าจึงมีความหลากหลาย (2)
Mahâyâna Buddhism: Reasons for Diversity in the Buddha’s Teachings (2) 189
ทฤษฎีที่ย้อนหลังกลับไปก่อนหน้านี้หลายสิบปี จนมาสิ้นสุดเมื่อ 15 ปี ที่แล้ว (ผู้แปล : พ.ศ. 2545) ที่กล่าวว่า “พระพุทธศาสนาหายาน” กับ “พระพุทธศาสนายุคแบ่งนิยายน” ไม่มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน กล่าวคือ “พระพุทธศาสนาหายาน” ไม่ได้เกิดขึ้นจากมหายสภาวะใน “พระพุทธศาสนายุคแบ่งนิยาย” หากแต่เกิดขึ้นจากกุศลสัณฐานรอไว้ใน "พระพุทธศาสนายุคแบ่งนิยาย" หากไม่เกิดขึ้นจากกุศลสัณฐานผู้ครองเรือนทั่วไป ทำไมจึงเกิดแนวความคิดเช่นนี้ นั่นเป็นเพราะทฤษฎีดังกล่าวไม่เชื่อว่า ในโลกพระพุทธศาสนาที่เคยมีเพียงแนวคำสอนเพียงหนึ่งเดียว จะสามารถให้กำเนิดแนวความคิดใน “พระพุทธศาสนาหายาน” ที่มามายและหลากหลายได้เพียงนี้ แต่ในช่วงใกล้นี้ (ผู้แปล : ตั้งแต่ พ.ศ. 2545 เป็นต้นมา) ทฤษฎีว่าด้วย “พระพุทธศาสนาหายาน” เกิดขึ้นจากส่วนใดส่วนหนึ่งใน “พระพุทธศาสนายุคแบ่งนิยาย” กลับเป็น ทฤษฎีที่ยอมรับกันโดยทั่วไป
นักศึกษา : ไม่ทราบว่า สำหรับตัวอาจารย์เอง มีความคิดว่า “พระพุทธศาสนาหายาน” เกิดจากที่ใดหรือครับ ?
อาจารย์ : ดังที่ได้กล่าวไปแล้วในข้างต้น จากผลการวิจัยของผมที่พบปรากฏภาวะ “การปรับเปลี่ยนอินิยมความหมายของสงฆ์เทว” และหากใช้ผลการวิจัยนี้เป็นฐานตั้งต้น มีความเป็นไปได้สูงว่า “พระพุทธศาสนาหายาน” เกิดขึ้นมาจากภายใน “พระพุทธศาสนายุคแบ่งนิยาย” ดังนั้น แน่นอนว่ำสำหรับตัวผมเองนั้น สนับสนุทฤษฎีว่าด้วยว่า “พระพุทธศาสนาหายานเกิดจากภายในพระพุทธศาสายุคแบ่งนิยาย” ซึ่งข้อติชมินฐานเกี่ยวกับกระบวนการกำเนิดของ “พระพุทธศาสนา หายาน” มีดังต่อไปนี้