การเปลี่ยนแปลงในแนวความคิดทางพระพุทธศาสนา : หน้า 17/37

ไม่มีการเปลี่ยนแปลงอะไรที่สูงมากนัก เพราะผู้ที่มีแนวความคิดว่่า "อรรถาธิบายที่แตกต่างกันไปบ้างเป็นเรื่องที่เป็นได้ แต่ถึงขนาดที่มีการเปลี่ยนแปลงคำสอนดังเดิมนั้นเป็นเรื่องไม่สมควร" คงมีอยู่ไม่น้อยในเวลานั้น แต่เมื่อกาลผ่านไป ก็เท่าจะหยุดแนวความคิดเช่นนี้ จนเป็นเหตุทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ซึ่งสาเหตุสำคัญคือเป็นจุดพลิกผัน ผมคิดว่าจะแนวความคิดที่ว่า "ถ้าแนวคิดนั้นมีเหตุมีผลก็สามารถกล่าวได้ว่าเป็นคำสอนของพระภาคคายมุนได้" และแน่นอนว่า ผู้คิดว่าแนวความคิดดังกล่าวเป็นแนวความคิดที่อันตราย ก็จงมีอยู่เช่นกัน แต่เมื่อกระแสอันเชี่ยวกรากทะลอกจากเขื่อนเสียแล้ว ก็อยากที่จะ จะมีคำรามหยุดกระแสความคิดเช่นนี้ได้ มีพระสูตรหนึ่งใน "พระพุทธศาสนาของพระคายมูน" ที่เกิดขึ้นมาก่อน "พระพุทธศาสนาไหมยาน" นั้นคือ "มหาปริิทธานสูตร" (ในพระสูตรของมหายานเอง ก็พระสูตรที่ชื่อเดียวกันแต่ไม่ใช่พระสูตรนี้ โดยจะกล่าวรายละเอียดในบทที่ 6) ซึ่งจากเนื้อหาที่ปรากฏ ทำให้เราเห็นถึงกระแสความคิดดังกล่าว สำหรับ "มหาปริิทธานสูตร" มีทั้งต้นฉบับภาษาบาลี และฉบับแปลจีน