ธรรมาธรรม วรรณกรรมวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 : หน้า 32/37

ธรรมาธรรม วรรณวรรณวิชาการท่างพระพุทธศาสนา ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 11) ปี 2563 นักศึกษา : ถ้าคิดว่าตนเองได้รับเป็นพระโพธิสัตว์แล้ว ไม่ว่าจะต้องไปเกิดเป็นสัตว์หรือมนุษย์ก็ตาม ถ้าดำเนินชีวิตได้อย่างถูกต้องแล้วก็สามารถกล่าวได้ว่าเป็นการประพฤติปฏิบัติธรรมนันเอง แต่อย่างไร ก็ตาม เมื่อพิจารณาจากการที่พระศากยมุนิได้รับความสุขและบรรลุธรรมเป็นพระพุทธเจ้าแล้ว อย่างไรเสีย ใที่สุดแล้วการอธิบายก็คงจะเป็นสิ่งจำเป็นสุดท้ายไม่ใช่หรือครับ ? อาจารย์ : จริงอยู่ที่พระศากยมุนิได้อธิบายความและได้รับบรรลุธรรมเป็นพระพุทธเจ้า แต่นั่นก็เป็นเพียงขั้นตอนสุดท้ายเท่านั้น ซึ่งเมื่อเทียบกับระยะเวลานานนานแล้ว ก็เปรียบเสมือนกับยอดภูเขาน้ำแข็ง เพียงส่วนหนึ่งที่พลันมาหลอมรวมกันมา เท่ยงมีส่วนมีมิที่จมอยู่ได้บนสมุทร ซึ่งก็คืออธิษฐานอันยาวนานนั่นเอง ถ้าลองพิจารณาอยู่ว่า แม้พระศากยมุนิในอดีตชาติตนเองก็เคยถ่อกิ่นเป็นสิ่งมีชีวิตรูปแบบต่างๆ และได้ดำเนินชีวิตอย่างถูกต้อง ควบคู่ไปกับการปฏิบัติธรรม และเป็นเพราะอดีตชาตที่ได้ส่งสมาบัติเช่นนี้เอง จึงทำให้สามารถบรรลุธรรมได้ ดังนั้น แม้จะไม่ได้อธิบายก็ตาม เรายังสามารถดำเนินบนเส้นทางเดียวกันกับพระศากยมุนิได้เช่นกัน นักศึกษา : แม้จะกล่าวว่า “การดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง คือ การประพฤติปฏิบัติธรรม” ก็ตาม แต่สำหรับตัวผมแล้วยังยากที่จะยอมรับรับแนวคิดนี้ได้ อาจารย์ช่วยอธิบายได้เห็นอย่างเป็นรูปธรรมได้ไหมครับว่า “คุณสมบู้ครองเรือนควรดำเนินชีวิตอย่างไร”