การวิเคราะห์สิกขาบทในพระวินัย : หน้า 20/42

เราาจะเห็นได้อย่างชัดเจนจากตารางว่า ในสิกขาบท 7 หมวดแรก นอกจากหมวดปาจิตต์แล้ว พระวินัยปิฎกทุกนิยามมีจำนวนสิกขาขบใน 6 หมวดที่เหลือเท่ากันหมด ส่วนหมวดปาจิตต์มีจำนวนสิกขาขบที่บางนิยามมีความต่างกันอยู่ 2 ข้อ คือ “กินเข้าไปลบกินสูญผู้ไม่เป็นไข้ ณ สำนักของกินสูญต้องอาบัติเจตติย” และ “ภิกขู่จออยู่ น้อมลาที่เขาจะถ่ายสงบในเพื่อส่วนบุคคลต้องอาบัติสมาธิ” โดย Hirakawa (2000: 44-48) นักวิชาการชาวญี่ปุ่น ได้วิเคราะห์ไว้ชัดเจนว่า พระวินัยหมวดปาจิตต์นี้มี 92 สิกขาขบเป็นรูปแบบดั่งเดิม ความพ้องตรงกันของสิกขาบททั้งหมด 7 หมวดดังกล่าวในพระวินัยของนิยามต่าง ๆ นั้นไม่เพียงแต่สงเคราะห์เฉพาะจำนวนสิกขาบทเท่านั้น แม้เนื้อหาตรงกันและลำดับข้อก็ตรงกันเป็นส่วนใหญ่ด้วย โดยเฉพาะหมวดปราศจากและหนี้ เป็นต้นนี้ ลำดับข้อตรงกันหมดทุกนิยาม ส่วนหมวดสังฆาทิเสส แมนำลำดับข้อของสิกขาบทที่ข้อ 12 และ 13 ในบางนิยาจะลับไปเท่านั้น แต่ลำดับข้อของสิกขาบทที่ 1-11 ตรงกันหมดทุกนิยา สำหรับหมวดนิสสัคคัยปฏิวัติเพื่อสิกขาบท เสียใจนะ อธิรประกเสมะ แม้จะมีสิกขาบทเรียงลำข้อกันอยู่บ้างเล็กน้อย แต่เห็นได้อย่างชัดเจนว่าจะสืบทอดมาจากต้นแหล่งเดียวกัน ยกตัวอย่างเช่น ในสิกขาบท 30 ข้อของหมวดนิสสัคคัยปาจิตต์ พระวินัยของนิกรธรรมคในลำดับข้อของพระวินัยเทวา 24 ข้อ พระวินัยของท่านามหลังมีสิกขาบทของพระวินัยเทวา 23 ข้อ ส่วนหมวดปาจิตต์มีลำดับข้อที่ไม่ตรงกันมากที่สุด แต่ Hirakawa (2000: 37-49) ก็ได้ตรวจสอบอย่างละเอียดและพบว่าสิกขาบทในหมวดปาจิตต์ของพระวินัยเทวากับของพระวินัยนิกรมธรรมคุในลำดับข้อก็ตรงกัน 48 ข้อ และของนิยาสังกัปติประกก กับ คัมภีร์ปฏิปทโมกขสินบิวมิต (解脱戒) มีลำดับข้อรวมกัน 63 ข้อ และ Hirakawa ได้สรุปว่าพระวินัยหมวดปาจิตต์นี้เกิดขึ้นตั้งแต่ก่อนการแบ่งนิยายครั้งแรก (หลังพุทธกาล 100 ปี) ส่วนความแตกต่างของหมวดเสขาวังนั้น จะวิเคราะห์ในหัวข้อ ต่อไป