ธรรมะธารา: วารสารศึกษาพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 : หน้า 9/42

ธรรมะธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 9) 2562 หน้า 184 กัณฑ์ที่ 1 พาหิรกา ตอนว่าด้วยบุพกรรมและประวัติของพระเจ้า มิลินทและพระนาคเสน เป็นนทีนำรืออาจเรียกว่า เป็นนินทนก่อนเข้าสู่เนื้อหาของเรื่อง ในคัมภีร์มีปัญหาได้กล่าวถึงเรื่องราวพระเจ้ามัลินทกับพระนาคเสน ในอดีตชาตา และผู้จมงายได้กล่าวถึงปัจจุบันชาติของทั้งสองว่า พระเจ้า มิลินทเป็นผู้มีบุญบารมีและมีปัญญามาก เป็นผู้ที่ชอบสนทนาตอบ ปัญหากับนักบวชและพระมหานักทั้งหลายจนกระทั่งเป็นที่เกรงขาม ทำให้เหล่านักบวชต้องหนีออกไปอยู่ในป่ามินท์ และได้พระนาคเสนเภรี ซึ่งมีปัญญามากมีความสามารถในการแก้ปัญหาพระเจ้ามัลินท์ จึงทำให้พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองและตั้งอยู่ได้ถึง 5,000 ปี กัณฑ์ที่ 2 ลักษณะปัญหา ตอนว่าด้วยปัญหาลักษณะแห่งธรรมต่างๆ ลักษณะของคำถามจะสั้น กระชับ และตอบแบบตรงไปตรงมา เช่น ถามเรื่อง ชื่อ พระขรา การบรรพชา สอบถามเรื่องเกี่ยวกับลักษณะของธรรมต่างๆ เช่น มนสิการ สีลปิติปฏิรูป สังวร วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา มีลักษณะอย่างไร กัณฑ์ที่ 3 วิภูติเตนปัญหา ตอนว่าด้วยปัญหาเงื่อนไขเดียว พระเจ้ามัลินทาถามเรื่องอายตนะทั้ง ๓ ความแตกต่างระหว่างอายตนะมนุษย์ประกอบด้วยกรรมแตกต่างกันอย่างไร เรื่องการเข้าสิงพาน ของมนุษย์ การปฏิสนธิของสัตว์ ความเป็นสัพพัญญูของพระพุทธเจ้า คุณภาพของปัญญา รวมถึงการถวายทานของพระนางปชาดีโคมีก็เป็นต้น ลักษณะคำถามและคำตอบมีความกระทัดรัด ตรงไป ตรงมา ไม่ได้อาจคำอุปมาเพื่อสนับสนุนการอธิบายมากนัก