ต้นกำเนิดมินิธิปัญหาที่รุนแรง : หน้า 32/42

1. ต้นกำเนิดมินิธิปัญหาที่รุนแรงด้วยภาษากรีก (ไม่ปรากฏหลักฐานต้นฉบับเป็นเพียงข้อสันนิษฐาน) กำเนิดเมื่อ 200 ปีก่อนคริสต์ศักราช 2. ต้นกำเนิดมินิธิปัญหาที่รุนแรงด้วยภาษาสันกฤษกุตหรือปรากฏ (ไม่ปรากฏหลักฐานต้นฉบับเป็นเพียงข้อสันนิษฐาน) ฉบับ 3 กันยายนแรก กำเนิดเมื่อ 100 ปีก่อนคริสต์ศักราช 3. ต้นกำเนิดมินิธิปัญหาต้นฉบับแปลภาษาบาลี (ฉบับเพิ่มเติม 4 กัณหหลัง) กำเนิดไม่เกินคริสต์ศักราช 100 4. ต้นกำเนิดมินิธิปัญหาต้นฉบับแปลภาษาจีน (นาคเสนิกสูตร) กำเนิดไม่เกินคริสต์ศักราช 150 บทสรุป จากหลักฐานข้างต้นจะเห็นได้ว่า แนวคิดเรื่องกำเนิดมิกิธิ์ มิถิพัญญาจากกรีก ยังคงเป็นปริโมนา เนื่องจากต้นฉบับที่สันนิษฐานว่า มีอยู่ฉบับหนึ่งไม่สามารถสืบค้นได้ ข้อสันนิษฐานของทัรนยังคงเป็นเรื่องที่ ท้าทายต่อการค้นคว้าต่อไป แม้แนวคิดเรื่องกำเนิดมินิธิปัญหาจากกรีกตามสมมติฐานของทารันจะดูเหมือนเน้นน้ำหนักในส่วนของเนื้อหาเกี่ยวกับสถานที่ในท้องเรื่อง แต่เค้าโครงของการถาม-ตอบส่วนหนึ่งมีความคล้ายคลึงกับโครงสร้างของวรรณกรรมกรีก ในขณะเดียวกันก็ปฏิเสธไม่ใกล้เคียงกับรูปแบบของคัมภีร์พุทธศาสนาและอินดุด้วยเช่นกัน เมื่อประมวลแนวคิดและหลักฐานจากข้อความที่ได้จากการศึกษาแนวคิดของนักวิชาการต่างๆ ข้างต้น ผู้เขียนเห็นว่าการที่รูปแบบและโครงสร้างของคัมภีร์มีความคล้ายคลึงกับรูปแบบวรรณกรรม การสนทนาของกรีกและอินเดียโบราณนั้น เป็นไปได้ว่าเกิดขึ้นจากการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมอินเดียโบราณและวัฒนธรรมกรีกในยุคที่วัฒนธรรมกรีกยังรุ่งเรืองที่เรียกว่า วัฒนธรรมแบบเฮลเลนิกส์