ธรรมอธาร: บทวิเคราะห์คัมภีร์พระไตรปิฎก : หน้า 7/62

ธรรมอธาร วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 9) ปี 2562 บทนำ1 คัมภีร์พระไตรปิฎก และอภิธรรมบาลีแสดงความหมายของพุทธอุปสรรคเป็น 2 นัย คือ (1) การตามละลึกถึงองค์พระสม’Umาสมาม-พระเจ้า และ (2) การตามะลึกถึงพระพุทธคุณของพระองค์ สำหรับนัยแฝงมีตัวอย่างปรากฎในพระไตรปิฎก และอรรถกถาเตืดหลายแห่ง เช่น พระปิณฑียะแระเจิญพุทธวจัดด้วยวาโยกิงพระเจ้าแล้วสามารถเห็นพระพุทธองศ์ด้วยใจอย่างชัดเจนเหมือนเห็นด้วยตาเนื้อ2 พระวิมลกัญญเณะเห็นพุทธลักษณะที่มีระคีเป็นทองคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเนรมิตขึ้น เกิดจิตเลื่อมใส ทำพุทธลักษณะนั้นให้เป็นนิสิตของการปฏิบัติธรรม ไม่ละปิติอันมีพระพุทธเจ้านเป็นอารมณ์ เมื่อดายไป ได้ปลิงเกิดในสวรรค์ชั้นสุดบูร3 และพระสงฆามาตาเถรี 1 งานวิจัยฉบับนี้ ได้ถูกตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษใน Journal of Nānasamvara centre for Buddhist Studies Volume 1 (2018: 163-196) สำหรับฉบับภาษาไทย ผู้วิจัยได้ทำการปรับปรุงงานวิจัยให้มีคุณภาพดียิ่งขึ้นกว่าเดิม โดยการเพิ่มเอกสารใบลานที่ใช้ในการตรวจชำระคัมภีร์ฉบับที่ 1 ฉบับคือ เอกสารใบลานอักษรขอม หมายเลข 3662/ฉ1 สร้างโดยพระอริยสาธเทท (เพ็ง) ซึ่งผู้วิจัยพบว่าเป็นเอกสารใบลานที่มีคำอ่านบาบดีที่ดีกว่า 4 ฉบับที่อยู่เดิม มีสให้การตรวจชำระ และศึกษาวิเคราะห์รายละเอียดต่างๆ ของคัมภีร์ มีความถูกต้อง และสมบูรณ์มากขึ้น นอกจากนี้ สำหรับข้อควาองค์พระบัลทั้งหมดยังอิงได้แก่เนื้อหาหลักของคัมภีร์ดวงอารรถรัสอรและข้อควาางบดีที่อิงจากพระไตรปิฎก อรรถกถา และปกรณ์เปเลส เป็นต้น ผู้วิจัยได้ทำการแปลด้วยสำนวนตนเอง 2 Sn 221.1142 = ขุ.สู. 25/443/553 3 Th-a 1: 155-156 = ขุ.เถ.อ. 25/313