การเก็บรักษาคัมภีร์พุทธศาสนาในสมัยพระเจ้าตากสินมหาราช : หน้า 38/62

ส่งให้ตัดลอกเพื่อเก็บรักษาไว้ใช้งานหรือถ่ายวัตถุอารามต่างๆ ที่สำคัญในสมัยของพระองค์ จากการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยพบว่า หลังจากที่พระเจ้าตากสินมหาราชผู้ครองราชย์อยู่ในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1768-1782^134 บบชนะเมียนมาระพระองค์ว่าสา การผจญลยทำลายล้างบ้านเมือง และวัดอารามต่างๆ ไปเป็นจำนวนมากระหว่างที่ทศึกสงครามกับเมียนมาร์จะเป็นเหตุให้คัทมาธิทาวพระพุทธศาสนาสูญหายไป พระองค์จึงส่งให้พระราชาคณะ คือ พระเทพกวี ออกไปสืบหาหลักฐานคัมภีร์บันทึกต่างๆ เช่น คัมภีร์วิสุทธิมรรค เป็นต้น ณ ประเทศกัมพูชา และสถานที่อื่นๆ มารวบรวมเก็บรักษาไว้^135 ดังนั้นจึงเป็นไปได้ว่า คัมภีร์ดูร่างขอรากถอที่พบในประเทศไทยนำจากประเทศกัมพูชา โดยสรุปเป็นไปได้ว่า คัมภีร์นี้แต่งในประเทศกัมพูชา แล้วนำเข้ามาเผยแพร่ในประเทศไทย ความนิยมในการคัดลอกคัมภีร์ดูร่างขอรากถอในยุคต้นแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (สมัยพระมหาชาติซึ่งราชการที่ 1 และราชการที่ 3) แสดงให้เห็นถึงความต้องการที่จะฟื้นฟู และรักษาคำสอนในพระพุทธศาสนาหลังจากผ่านพันสงครามกับเมียนมาร์ และยังเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความสนใจในการศึกษา เรียนรู้ และปฏิบัติบรรณะบูรณปฏิบัติตามบรรดาศาสนธรรมในยุคนี้ด้วย 4. เนื้อหาของพุทธานุสติในคัมภีร์จตุรารักษาขออรรถถถถ 4.1 ความเป็นมาและพุทธานุสติในคัมภีร์จตุรารักษาขออรรถถถถ 134 กรมศิลปากร (2560: 107) 135 สุรสิงห์ ไทยรัฐนธ์ (2556: 120)