ความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและธรรมะ : หน้า 49/62

86 ธรรมภาระ วัดสาขาวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 9) 2562 อันดับแรก เมื่อกล่าวโดยย่อ ความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นผลของ (บารมีเหล่านั้น) ฯลฯ แต่กล่าวโดยผิดดาร (ความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า) ได้แก่ ความถึงพร้อมด้วยอรยวัตรอัญจร่งเรื่อ ด้วยหนุ่มแห่งคุณลักษณะเป็นเอก เช่น มหาวรุฒลักษณะ 32 อนุพุฒชนะ 80 (และ) มีวิชชาวหนึ่ง เป็นต้น (ยิ่งไปกว่านั้น ได้แก่) สิทธิมายอันสวยงามจิตที่เกิดขึ้นด้วยคุณอันไม่มียประมาณ ไม่มีสิ้นสุด ตั้งแต่ฐานธรรม บุญญ 10 เวสางญ 4 อาสาสถาน ญาณ 6 อเวณิกาวธรรม 18 ประการ ฯ อันนี้ แม้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็อาจที่จะสรรเสริญพระพุทธคุณทั้งหลาย ให้สิ้นสุดลงได้โดยหลายๆ นี้เป็นผลของ (พระบารมี) เหล่านั้น ฯ สมจริงดังคำกล่าวว่าไว้ว่าว่า แม้พระพุทธเจ้ายิ่งกล่าวถึงคุณวิเศษของพระพุทธเจ้า หากว่าแม้ไม่กล่าวถึงเรื่องอื่นเลยแปดตลอดกัปหนึ่ง กับหนึ่งพี้นสั้นไปในระหว่างกาลอันยาวนาน คุณวิเศษของพระตาดก็ดไม่สิ้นไป ดังนี้ ฯ 3. พระธรรมกายของพระองค์ เป็นสิริธรรมที่ประกอบไปด้วย คุณสมบัตทั้งหลาย คือ ศีล สมาธิ ปัญญา และวิมุตติ เป็นต้น คัมภีร์ มโนปกรณ์ อรรถภาวังคุตตรินาทาย เอกภาคสนิมาต ระบุว่า ศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ และวิมุตติญาณทัสสนะ เป็นองค์ประกอบของธรรมมัชฌิมีนี่แสดงให้เห็นว่า ผู้แต่งคัมภีร์จตุรภาขอาราธนเข้าใจว่า ธรรมขันธ์ 156 เอ๋อ อิ่มสุ สาถนะ สีลสมาธิวิปุสนานากคุณผลนพฤหัสฯ ฯ ยก ฯ โล โคปาลโก ปญฺจิ โครเส หิสิทธิ์ โทปิ เอเมวาย อเสขน สีลานุเณน อเสขน สมาธิปญฺญาวิมุตติวิมุตติญาณทัสสนา ฯ ปญฺญา ธมมุกขณะ ปิรพาทิโร โทติ (Mp V: 92-93 = อง.แต่กาสก.อ. 15/575)