ปาทุลสมาณวาด : หน้า 58/131

เนื้อเรื่องย่อ ปาทุลสมาณวาด บุรุษของกุฏุมพีในนครสาวัตถี ได้เป็นผู้ลาดในการส่งเกสรอยเท้าบิดาจึงทดลองเดินไปพระเชตวันมหาวิหารโดยไม่บอกเด็กน้อยก็สะกดรอยเท้าตามเจจกุฎุมพีร างฉอรอยเท้าบนพื้นดินได้ไม่บ่อคลร่อย บัณฑิตในกาลก่อน จารอยเท้าบนอากาศได้ แล้วจึงทรงนำชาคเรื่องนี้มาตรัสเล่าดังนี้ ในอดีตกาล พระเจ้าพรหมทัต ทรงมีพระอัครมเหสีของพระองค์ประพฤติตนอกใจ แต่ไม่มาสารภาพ ทนสบายว่าว่าถ้ามอฉัน ประพฤติบนใจจริง ขอให้มหามัน เป็นยอถิ่นมิหน้าน้ำมันม้า เมื่อพระนางสิ้นพระชนม์จึงได้เกิดเป็นยักษิณีหน้าเหมือนม้า ต่อมาได้ฉิบพราหมณ์คนหนึ่งมาทำเป็นสามีพระโพธิสัตว์เกิดเป็นลูกนางยักษินี มีลังกมาก พยายามพารามณีย์เป็นพอหนี จนในที่สุดสามารถออกจากเขตนักษิณี ความรักของแม่บางนักษิณีจึงสนม-mindedค่ะ ล้วนสามารถติดตามรอยเท้าได้ สงพ่อ ลูกจึงไปฝ่ามรดราว ไปรีบราถาราอยู่วันหนึ่งบูรณ์เกิดสมกับพระเจ้าพรานสี่ เอาดวงแก้วไปซ่อนในสรโปบารณี เพื่อขอการทดสอบมนพโพธิสัตว์ ท่านได้ใช่มนต์ติดตามรอยเท้าของโจรทั้ง ๒ จนได้ตามแก้วคืน แต่พระราชาค้นให้จับโจรได้ พระโพธิสัตว์แม้รู้อย่างพระราชาเป็นคนเอาไป แต่เพื่อรักษาพระเกียรติ จึงนำเรื่องราวต่าง ๆ มาเล่า ๘ เรื่อง เพื่อให้พระราชาทรงทราบเช่น ๑) มาดานักพ่อนซ้อปาฏิลี เมื่อคลีจากนมรดพรแล้ว ได้ซื้ออาหารเป็นจำนวนมาก เดินกลับบ้านของตน ถึงเย็นน้ำเห็นน้ำใหม่กำลังไหลมา จึงนั่งบริโภคอาหารกินสุราบามา เอาพินใกล้ผูกคอแล้วงดน้ำจับมือถวาย แล้วว่าน้ำเม่าไป น้ำได้เข้าไปตามช่องพิณ พิถนั่นได้ง่วงเขาบวมลงในน้ำ