เรื่องราวของแก้วหน้าม้า : หน้า 62/131

เจ้าอยู่หัว โดยเป็นอัลักษณ์^ ในสมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ กรมขุนอิศรครองรัศรีในสมรัชนกตี ๔ ได้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระสนมโวหาร เจ้ากรมอัลักษณ์ฝ่ายพระราชวังซึ่งเป็นตำแหน่งราชการสุดท้ายก่อนสิ้นชีวติ ความที่ท่านนี้เคยบวชในพระพุทธศาสนาอายุ ๑๖ ปี ความเป็นนักวิจิตรจึงมีความเป็นไปได้ว่าท่านได้เคยอ่านชาดเรื่องนี้มาก่อน,ประกอบกับได้เดินทางไปManyจังหวัด จึงมิจฉนานการ ผู้อธิบายราวต่างๆตามสถานที่ที่ตนได้เคยพบเห็นนอกจากวรรณคดีเรื่องนี้แล้ว ชาดกเรื่องนี้อาจเป็นตำรับของนิทานพื้นบ้านเรื่อง แก้วหน้าม้า เนื้อเรื่องย่อคือ กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีเมืองอยู่เมืองหนึ่งชื่อว่า "มิลลา" ในเมืองนี้มีครอบครัวอยู่ครอบครัวหนึ่งซึ่งมีลูกสาวหน้าต Clายม้า ก่อนคลอดมารดาของนางฝันว่ามีเทวดานำแก้วมาฝากนางนั้น นางจึงตั้งชื่อ ลูกสาวของนางว่านางว่า "มณี" หรือ "แก้วหน้าม้า" และนางมันว่าหน้าตาประหลาด นางมีความกล้าหลงกลาด มีนต์มีศรีสามารถทำนายดินฟ้าอากาศได้อย่างถูกต้อง ดังนั้น นางจึงสามารถบอกให้ชาวนาปลูกพืชผลตรงตามสภาพดินฟ้าอากาศ (ยกเว้นนี้ ใน คาถาธรรมบทบางเรื่องมีความสามารถในการพยากรณ์ดินฟ้าอากาศ)