ความหมายและข้อคิดจากชาดก : หน้า 60/131

อธิบายศัพท์ ปท, บท แปลว่า น. เท้า, รอยเท้า กลูสต, กุลสต แปลว่า น. สิ่งที่ดีที่ชอบ บุญ ฯฉลลด. มาดวง, มานพล แปลว่า น. ชายหนุ่ม, ชายรุ่น ปกุลสุดมาดวง แปลโดยรวม ชายหนุ่มผู้ฉลาดในรอยเท้า ข้อคิดจากชาดก ๑. พระโพธิสัตว์รำ่หว่างสร้างบารมี บางครั้งก็ทิ้ง ทำผิด, ตั้งในชาดกเรื่องนี้ เกิดเป็นลูกนางยักษณี และยังทำให้แม่ยักษีเป็นทุกข์ใจ จนต้องทำร้ายตนเองจนถึงแกความตาย, ความรักของแม่ยักษี แมลูกจะทำผิดครั้งแล้วครั้งเล่า ก็ให้อภัย ตั้งแต่ผลึกแผ่นศิลา หนีไป ๒ ครั้ง, หลอกถามแม่ยักษีถึงเขตแดนของยักษิณี, ทำให้แม่ก็หวั่นใจ แต่แม่ยังห่วงลูก กลัวว่าถ้าลูกไม่มีวิชาอาจไม่สามารถใช้ชีวิตในเมืองได้ สุดอธิศาลสอนมานต์ จินดามณีให้ ๒. พระราชาผู้ปรองทำผิดเสียเอง เพื่อเพื่อขอการทดสอบความรู้ของบรรวิชา และได้เข้าใจว่าไม่มีทางที่พระโพธิสัตว์จะหาดโจรที่แท้จริงได้ อันที่จริงแล้วควรทดสอบก่อนพระโพธิสัตว์รบราชการ ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นแต่แรก เรื่องก็ลงไม่จบแบบโค่นกามุฏฐรรม การบีบบังคับ ด้วยอำนาจหรือด้วยกำลัง กับผู้ไม่ได้หนทางหนี ที่เรียกว่า "หมานจดอก" (สำเนา) หมายถึง น. คนที่อาศัยอยู่ในสุดชีวิตเพราะไม่มีทางเลือก เมื่อพระโพธิสัตว์ถูกบีบคั้น จไม่มีทางเลือก จึงต้องอายุประชาชน คนมุ่งมาทเป็นเครื่องตัดสิน และเพื่อป้องกันภัยจากพระราชของตน การใช้กำลังหรือพลังของคนมาน เป็นเครื่องตัดสินปัญหา มีอยู่ในทุกยุคทุกสมัย ในประวัติศาสตร์ของชนชาติหลายๆ ในโลก และมักลงด้วยโศกนาฏกรรมเสมอ “น่าอายหรือได้ ก็สมร้อยได้” เป็นสุดยอดจินตนาการที่สอนเตือนใจ ผู้นำ ผู้ปกครองทุกท่าน อย่าโลมพนพ รถคงของตน อย่าฟุ้งฟ่องเกินจนลิมความยากลำบากของการสร้างเนื้อสร้างตัวในอดีต และอย่าหลงลมตัว