การศึกษานิยมเทียบเชิงบรรยากาศพระพุทธศาสนาไทย : หน้า 12/49

การศึกษานิยมเทียบเชิงบรรยากาศประเภทของจิตของธรรมชาติของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย A Comparative study on Patterns of Mind Development of Five Meditation Lineages in Thai Society 2) อธิบายขั้นตอนของกระบวนธรรมที่ถูกพัฒนาไปตามลำดับในอิทธิพลสูตร องคุตตรินาย ยกนิมิต6 ได้กล่าวถึงวงจรแห่งเหตุปัจจัยที่เกื้อกูลของธรรม 10 ประการ ซึ่งเป็นการอธิบายถึงเหตุปัจจัยอันเป็นองค์ประกอบนอก คือ 1) การได้รับหมาสัตว์บุษ 2) ได้พิจารณา ซึ่งจะเป็นเหตุปัจจัยนำเข้าสู่กระบวนการพัฒนาจิตภายในตัวบุคคล คือ 3) การได้ศรัทธา 4) มีอินทรีโฉมสิการ ต่อจากนั้นจึงเป็นลำดับขั้นของการฝึกปฏิบัติเพื่อพัฒนาจิตซึ่งส่งผลให้เกิดลำดับของการพัฒนาอย่างขึ้นไปคือ 5) มีสติสมาธิญนะ 6) อินทรียสังวร 7) มีจุติ 3 แล้วจึงเข้าสู 8) การเจริญสมถะปฏิบัติฐาน อันส่งผลได้ดำเนินไปตาม 9) โพธงศ์ และ 10) บรรลุวิชชาและญาณุตติ ในที่สุด 3) อธิบายสภาวะของจิตที่ถูกพัฒนาไปตามลำดับ พบในหลายพระสูตร โดยเป็นการแสดงกระบวนธรรมมิ์เป็นไปตามระบบของสมาธิและปัญญา โดยมีจุดเริ่มต้นจากหลายเหตุ เช่น ศีล การฟังธรรม เป็นต้น แล้วนำไปสู่สภาวะหรือประสบการณ์ของจิตที่เกิดขึ้นตามลำดับ คือ ปลูกมุม ยิตี ปัสสิติ สุข สมาธิ ยถฤฏฐาญทัสสนะ นิพพิทา วิคตา วิภาค โดยในการแสดงนั้นเป็นทั้งแบบที่อธิบายขั้นตอนการเกิดสมาธิอย่างเดียว หรืออธิบายไปจนกระทั่งจิตหลุดพ้นจากกิเลส ซึ่งพระพรหม-คุณารณีเขียนกวะกระบวนการนี้ว่าเป็นการเจริญสมาธิแบบธรรมดา พาไปหรือเกิดโดยธรรมชาติโดยขั้นตอนของสมาธิแบบธรรมดาไปยังจะมีจุดเริ่มต้นของกระบวนจากหลายวิธีการ - ดูรายละเอียดใน อง.ทสก. 24/61/136 (ไทย.มจร) - รายละเอียดใน อง.ทสก. 24/2/3 (ไทย.มจร) - ดูรายละเอียดใน ที่ปา. 11/355/384-386 (ไทย.มจร) - พระพรหมคุณาภรณ์, พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย, พิมพ์ครั้งที่ 40, (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพิผลิ ม, 2557), 395.