อานาปนสติสูตรและการพัฒนาจิตในพระพุทธศาสนา : หน้า 15/49

ธรรมортา วาสนาวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 (ฉบับรวมที่ 10) ปี 2563 (2) อานาปนสติสูตร สำหรับอานาปนสติพิพัฒน์ในพระสูตรต่าง ๆ หลายแห่ง14 แต่อนา- ปนสติที่แสดงถึงระบบการปฏิบัติเป็นขั้นตอนและครบถ้วนบริบูรณ์ ปรากฏในอานาปนสติสูตร ซึ่งพระพุทธองค์ได้อธิบายขั้นตอนปฏิบัติ ตั้งแต่เบื้องต้น คือ การพิจารณาลมหายใจเข้าออก จนกระทั่งนำไปสู่การ หมกมุ่นเส15 และหากเจริญอานาปนสติได้ครบทั้ง 16 ขั้นตอน ก็เป็น อันได้ชื่อว่าเจริญสติปฐมฌานได้บริบูรณ์16 1.2 การพัฒนาจิตในคัมภีร์าสุทธิมรรฺ ในคัมภีร์อติสุทธิมรรฺ ได้อธิบายกระบวนการพัฒนาจิตเป็น 2 ระดับ คือ ระดับสมาธิ และระดับปัญญา โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้ ในสมาธิynt คัมภีร์อุทธิมรรฺ17 ได้กล่าวถึงการเจริญ กรรมฐาน 40 ประการที่นำไปสู่การพัฒนาจิตให้เป็นอัปนาสมาธิ โดยในกระบวนการพัฒนาจิตด้วยสติ อันมุ่งไปสู่สถานจิตตามที่ปรากฏ ในคัมภีร์อุทธิมรรฺ สามารถเขียนในรูปกระบวนการ และแสดงได้ถึง วิธีการปฏิบัติเพื่อบรรลุแต่ละขั้นได้ดังนี้ 14 ดูรายละเอียดใน วิมหมาย. 1/165/136-138 (ไทย.มจร), ม.13/121/131-133 (ไทย.มจร) 15 ดูรายละเอียดใน ม.ฉ. 14/148-150/178-191 (ไทย.มจร) 16 ม.ฉ. 14/149/191 (ไทย.มจร) 17 พระพุทธโมสม สะระ, คัมภีร์อุทธิมรรฺ 100 ปี สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมาเถระ), พิมพ์ครั้งที่ 10, (กรุงเทพมหานคร: บริษัทธนาเพรส, 2555), 213-243.