การศึกษานิยมเปรียบเทียบรูปแบบการพัฒนาจิตในสังคมไทย : หน้า 42/49

การศึกษานิยมเปรียบเทียบรูปแบบการพัฒนาจิตของมนุษย์ในสังคมไทย A Comparative study on Patterns of Mind Development of Five Meditation Lineages in Thai Society และใช้การสัมภาษณ์จิตจากต่างกันได้ในข้อต่างๆ สายพองหนอ-ยูนหนอ ใช้การปฏิบัติตามรูปแบบ และขั้นตอน ที่กำหนด ซึ่งแสดงถึงความก้าวหน้าในการปฏิบัติ โดยผลที่เกิดขึ้นคือ ญาณ 16 ชั้น ซึ่งจะเป็นไปตามรูปแบบขั้นตอนการปฏิบัติ โดยจะมีการ สอบอารมณ์จากวิปัสสนาจารย์ที่จะกำหนดบาเรียนใน การปฏิบัติ และ ระบุถึงสภาวะขั้นต่างๆ สายรูปนาม ใช้การปฏิบัติด้วยตนเอง มีผลคือกว่าวิูในรูปนาม และสามารถกำหนดปัจจุบันขณะ ซึ่งจะทราบผลการปฏิบัติด้วยตนเอง หากจะสอบถามจะเป็นการสอบถามในวิธีการปฏิบัติว่าทำถูกวิธีหรือไม่ โดยเน้นใบปฏิบัติเพื่อหวังผล สายสัมมาะระแหง มีผลคือ การเข้าถึงกายต่างๆ 18 กาย โดย ผู้ปฏิบัติจะทราบผลด้วยตนเอง และหลวงพ่อวัดปากน้ำจะเป็นผู้สอบถาม และรับรองผลการปฏิบัติ รวมถึงให้บทเรียนในการปฏิบัติขั้นต่อๆ ไป โดยสรุปผลการพัฒนาจิตมี 2 ลักษณะคือ 1. อธิบายผลของการพัฒนาจิตอย่างเป็นระบบ อธิบายเป็นรูปธรรม คือสายอานาปนสติ สายพองหนอ-ยูนหนอ และสายสัมมาะระแหง 2. ไม่ได้อธิบายผลอย่างเป็นระบบขั้นตอน คือ สายพุทโธ ทั้งในการวัดผลความก้าวหน้า จากทั้ง 5 สายปฏิบัติ มีวิธีการ วัดความก้าวหน้าได้ทั้งจากการปฏิบัติด้วยตนเอง หรือจากผู้สอน ซึ่งมีลักษณะที่จะวัดผล 3 ลักษณะดังนี้ 1. วัดผลจากรูปแบบที่ปฏิบัติ ซึ่งผู้ปฏิบัติสามารถทราบผล และ ผู้สอนก็สามารถสอนให้ก้าวหน้าได้ไปตามรูปแบบที่วางไว้ 2. วัดผลจากสถานะของจิตที่มีการเปลี่ยนแปลง หรือมี