กิริยาอาขยาต และการใช้ในประโยค : หน้า 15/58

ประโยค๑ - อุภัยพากยปริวัตน์ ภาค ๑ - ๒ - หน้าที่ 13 4. กิริยาอาขยาต ของนามนามก็ดี ของปุริสสัพพนาม ก็ดี บทใด ต้องมีวจนะ และบุรุษ เหมือนวจนะ และบุรุษ ของนามนามก็ดี ของปุริสสัพพนามก็ดี บทนั้น ดังนี้ ชโน ยาติ, ชนา ยนฺติ, โส ยาติ, เต ยนต์, ตัว ยาสิ, ตุมเห ยาถ, อหิ ยามิ, มย์ ยาม, กิริยาอาขยาตนี้ เรียงไว้ในที่สุด ประโยค เช่นตัวอย่างที่แสดงมาแล้ว บางทีก็เรียงไว้หน้าประโยค เช่น สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ท่านผู้เจริญ สงฆ์จงฟัง ข้าพเจ้า, วิธีใช้มัธยมบุรุษ และอุตตมบุรุษ, จะไม่เขียนตัวประธานลงด้วย ก็ได้ แต่ต้องใช้กิริยาให้ถูกตามวจนะ และบุรุษ ดังนี้ การสฺมี อาวาเส วสฺสํ วสสิ ท่าน อยู่ตลอดพรรษา ในอาวาสไหน ? ปวรนิเวเส วสฺส์ วสามิ ข้าพเจ้า อยู่ ตลอดพรรษา ในวันบวรนิเวศ. ประโยคเหล่านี้ ผู้เรียนจงแปลเป็นไทย ๒๒๖. อาจริโย อตฺตโน สิสุสาน โอวาท เทติ, เต สุนนฺติ ๒๒๗. การกา ทิวเส สิปป์ สิกฺขนฺติ, เต อนุกฺกเมน วุฑฒิ ปาปุณนฺติ. ๒๒๘. ปญฺญาย ปภา สพฺพาหิ ปภาหิ วิโรจ ๒๒๕. โย พาเล เสวติ, โส วินาส์ ปาปุณาติ ๒๓๐. สปปุริสา สพฺเพ สตฺเตสุ เมตต์ กโรติ ๒๓๑. โย ธมฺม จรติ, โส ตสฺส วิปาก อนุโภติ ๒๓๒. วิริเยน อตฺตานํ อตฺตโน นาถ กโรติ