สาระสำคัญพระธรรมเทศนา : หน้า 4/44

112 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา ดังนั้นถ้าไม่พบธรรมดวงนี้ เอาตัวไม่รอด เมื่อเข้าถึงธรรมนี้ได้ ได้ชื่อว่า เข้าต้นทางพระนิพพาน เหมือนกับเห็น “ดอกไม้ที่แย้มออก” แล้ว นี้คือ ธรรมอันประเสริฐที่กล่าวไว้ในคาถาต้น เราจึงต้องเอาใจหยุดนิ่งอยู่ในกลางดวงธรรมที่ทำให้เป็นกายมนุษย์นั้น พอหยุดถูกส่วน ก็เห็น ดวงปฐมมรรค จนถึงดวงวิมุตติญาณทัสสนะ เข้าถึงกายต่างๆ จนถึงกายพระอรหัตละเอียด ตั้งแต่ กายธรรมโคตรภูขึ้นไป ไปนิพพานได้ แต่ยังไม่มีนิพพานเป็นอารมณ์เหมือนพระอรหัต เพราะสัตว์โลกนี้ มีกามคุณเป็นอารมณ์ คือ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส สวรรค์ 5 ชั้น ก็มีอารมณ์อย่างเดียวกัน เพราะ อยู่ในกามภพ รูปพรหม ๑๖ ชั้น มีปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน เป็นอารมณ์ อรูปพรหมก็ติดอยู่กับอรูปฌาน แบบถอนไม่ออกจนสุดภพทั้งหมด ส่วนกายธรรม ถึงอรหัตละเอียด ใจจรดอยู่ที่นิพพานไม่ถอย ละเอียดหนักขึ้นเป็นลำดับ จึง ได้กล่าวว่า ธรรมนั้นประเสริฐ เกื้อกูลสัตว์ให้ถึงนิพพาน พ้นจากเกิด แก่ เจ็บ ตาย กามภพ รูปภพ อรูปภพ “พระพุทธเจ้าเกิดมาในโลกมากน้อยเท่าใด ขนรื้อเอาเวไนยสัตว์ให้ไป นิพพาน ไม่ให้เวียนว่ายในกรรมวัฏฏ วิปากวัฏฏ กิเลสวัฏฏ ให้จิตหลุดจากกาม ตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา หลุดจากปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน จากอากาสานัญจายตนะ วิญญานัญจายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนวสัญญานา สัญญายตนะฌาน นี้เขาเรียกว่า ไตรวัฏฏ์ หลุดจากไตรวัฏฏ์มีนิพพาน เป็นที่ไป ในเบื้องหน้า” พระพุทธเจ้าจะเกิดมามากน้อยเพียงใด ท่านก็ตั้งใจขนสัตว์ไปนิพพานทุกพระองค์ จึงได้ กล่าว ว่า วโร วรญฺญู ฯ อันนี้เป็นรัตนะอันประณีตในพระพุทธศาสนา ฯ วโร วรญฺญ วรโท แปลว่า พระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐ แปลว่า ทรงทราบธรรมอันประเสริฐ แปลว่า ทรงประทานธรรมอันประเสริฐ วราหโร แปลว่า ทรงนำธรรมอันประเสริฐมา อนุตตโร แปลว่า หาผู้ใดผู้หนึ่งเสมอถึงมิได้ ธมฺมวร์ อเทสย แปลว่า ทรงแสดงซึ่งธรรมอันประเสริฐ พุทเธ ปณีต แปลว่า นี้เป็นรัตนะอันประณีตในพระพุทธเจ้า นี้ชั้นที่หนึ่ง พระพุทธเจ้า คือ พระวโร วโร แปลว่า ผู้ประเสริฐ ได้ทรงแสดงธรรมอันประเสริฐตรงนี้ (ธรรมที่อยู่ตรงดวงธรรมที่ทำให้เป็นมนุษย์) เมื่อมนุษย์ฟังธรรม ก็ต้องเอาใจจรดไว้ตรงดวงธรรม ให้ใจหยุดนิ่ง ถ้าไม่จรดตรงนั้นไม่ถูกรัตนะอันประณีตชั้นที่สอง ดังที่ทรงสรรเสริญไว้ว่า “นตฺถิ สนฺติปร์ สุข” สุขอื่นนอกจากความหยุดความนิ่งไม่มี “หยุดตรงนั้นแหละเป็นสุขละ ถูกทางไปของพระพุทธเจ้าพระอรหันต์ทีเดียว แล้วก็ถูกความสรรเสริญของพระพุทธเจ้า พระอรหันต์ทีเดียว นี่แหละถูกเป้าหมาย ใจดำของพระพุทธศาสนาละ”