ข้อความต้นฉบับในหน้า
ศาสนา-ประเพณี วัฒนธรรม
ลักษณะที่เรียกว่าฉันท์ พวกเรียนอักษรศาสตร์จะเข้าใจฉันทลักษณ์แบบ
นี้ดี
คาถาชัยมงคล เป็นคาถาสรรเสริญความสามารถพิเศษน่า
อัศจรรย์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในการผจญมารประเภทต่างๆ
เพราะฉะนั้นพวกเราเวลาโกรธใครขึ้นมาก็สวดมนต์บทนี้เข้า นึกถึง
เหตุการณ์ที่พระพุทธองค์ทรงผจญมาร นึกไปนึกมาเดี๋ยวก็ลืมโกรธ ไม่
ไปทำร้ายเขา อย่างนี้ก็เป็นอุบายอย่างหนึ่งที่ทำใจให้ผ่องใส เพราะ
ฉะนั้นถ้าท่องได้ก็ดีท่องเถอะ ถ้าท่องไม่ได้ก็ไม่เป็นไร ท่องบทสั้นๆ “สัมมา
อะระหัง สัมมาอะระหัง” ไปเรื่อยๆ อีกหน่อยใจก็สงบได้เหมือนกัน
เท่าที่สืบค้นจากตำรับตำรา ชัยมงคลคาถาหรือพุทธชัยมังคล
คาถา ผู้รู้ฝ่ายไทยบางท่านเล่าว่า แต่งขึ้นในเมืองไทย แต่พระธัมมา
นันทเถระ วัดท่ามะโอ จังหวัดลำปาง ได้กล่าวว่าแต่งโดยพระพุทธโฆษา
จารย์ในลังกา มีเรื่องราวปรากฏอยู่ในพุทธโฆสนิทาน นักวิชาการทาง
พระพุทธศาสนาท่านใดสนใจความเป็นมาที่แท้จริงโดยละเอียด ก็ลอง
ไปค้นคว้าดูนะ
ส่วนคาถาชินบัญชร ซึ่งเป็นที่นับถือสวดกันแพร่หลายใน
เมืองไทย กล่าวกันว่าเป็นของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต
พรหมรังสี) วัดระฆังโฆสิตาราม ยิ่งกว่านั้นยังมีฉบับของลังกาและ
พม่าอีกด้วย พระธัมมานันทเถระได้เล่าถึงความเป็นมาของคาถาชิน
บัญชรว่า ในสมัยตองอู พระเจ้าบุเรงนองทรงแต่งตั้งพระราชโอรส
นามว่าอโนรธามาเป็นเจ้านครเชียงใหม่ ทรงปรึกษากับพระเถระผู้ใหญ่
ประพันธ์คาถาขึ้นสวดแทนมนต์ในลัทธิมนตรยาน ซึ่งเป็นความเชื่อที่
หลงผิดในสมัยนั้น คาถาชินบัญชรจึงเกิดขึ้น แล้วแพร่หลายไปสู่ลังกา
และพม่า จึงมีหลายฉบับซึ่งมีส่วนคล้ายคลึงกัน
พระภาวนาวิริยคุณ 18
(เผด็จ ทั ต ต ชีโว)