ข้อความต้นฉบับในหน้า
บทที่ 2
ทักษะการทำหน้าที่กัลยาณมิตรทางกาย
หากเราจำแนกคำสอนในพระพุทธศาสนาเป็นแบบกว้างๆ พอให้เป็นเข้าใจได้ง่ายๆ แล้วจะสามารถ
แบ่งได้ 2 ระดับ ระดับแรก เป็นคำสอนที่ว่าด้วยเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันที่พบเห็นกันทั่วไปเป็น
ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นกับมนุษย์และสังคมโลกเรียกว่า “โลกียธรรม” ส่วนในระดับที่ 2 คือเรื่องที่อยู่เหนือ
โลก หรือคือเรื่องที่ไม่ใช่วิถีชีวิตปุถุชนธรรมดาทั่วไป เรียกว่า “โลกุตตรธรรม” เป็นเรื่องที่ว่าด้วยปัญญา
อันยิ่ง เช่น ว่าด้วยสภาวะแห่งความหลุดพ้น นิพพาน เป็นต้น
การศึกษาเพื่อการทำหน้าที่กัลยาณมิตรทางกายนี้ เป็นเรื่องที่ว่าด้วยการแสดงออกทางกาย ที่จะ
ทำให้เกิดการยอมรับและประทับใจแก่ผู้ที่เราไปทำหน้าที่กัลยาณมิตรซึ่งในทางพระพุทธศาสนาถือว่าพฤติกรรม
ต่างๆ ของมนุษย์ ย่อมเกิดมาจากปัจจัยภายในตัวของมนุษย์และปัจจัยภายนอกที่มากระตุ้นหรือเร่งเร้า
เช่น พฤติกรรมการบริโภค กล่าวคือ จะซื้ออะไร จะรับประทานอะไร นอกจากจะเกิดจากปัจจัยภายนอก
เช่น การได้รับการกระตุ้นเร่งเร้าด้วยการโฆษณา การเห็นสิ่งของต่างๆ สวยงาม รสอร่อย หรือกลิ่นหอม
เป็นต้นแล้ว ย่อมจะทำให้มีความรู้สึกภายใน คือเกิดความอยากจะได้ อยากจะมี และมีความพยายาม
จะแสวงหามาบริโภค หรือนำเอามาเป็นของตน ธรรมชาติของมนุษย์ดังกล่าวนี้ จะทำให้เราสามารถเข้าใจ
ว่า พฤติกรรมการแสดงออกภายนอกของผู้ไปทำหน้าที่กัลยาณมิตรนั้น มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะการที่
ผู้คนทั้งหลายย่อมจะสามารถแยกแยะได้ทันที ว่าใครเป็นคนดีควรเชื่อถือศรัทธา ก็มาจากการได้พบเห็น
พฤติกรรมการแสดงออกภายนอกนั่นเอง
2.1 พฤติกรรมและการแสดงออกภายนอกของมนุษย์
พระพุทธศาสนาได้จำแนกอธิบายถึงพฤติกรรมของมนุษย์ ที่แสดงออกมาจากธรรมชาติของมนุษย์
ทั้งส่วนที่เป็นร่างกายและส่วนที่เป็นจิตใจ ว่ามีส่วนประกอบขึ้นมาอย่างไร อะไรคือสิ่งที่มนุษย์ได้รู้สึกรับรู้สิ่ง
ภายนอกที่มากระทบหรือกระตุ้นจนเกิดความรู้สึกขึ้นภายใน และมีการแสดงออกเป็นพฤติกรรมภายนอก
ซึ่งอธิบายไว้ในหมวดธรรมว่าด้วย ขันธ์ 5 ดังนี้
หลักคำสอนว่าด้วยขันธ์ 5 นี้ เป็นเรื่องที่ว่าด้วยสิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวมนุษย์ที่รับรู้หรือมีประสบการณ์
หรือก็คือการกล่าวถึงองค์ประกอบของตัวมนุษย์ทั้งร่างกายและจิตใจว่าเกิดจากการรวมกันขึ้นขององค์
ประกอบ 5 อย่าง ซึ่งทำให้เกิดการรับรู้ในสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ อันเป็นผล
อรรถกถาอโนตตปีสูตร, ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค, มก. เล่ม 26 หน้า 548-9.
20 DOU ทักษะการทำหน้าที่กัลยาณมิตร