สาระสำคัญพระธรรมเทศนา: โอวาทปาฏิโมกข์ ๒ : หน้า 4/43

156 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา โอวาทปาฏิโมกข์ ๒ (อุดมการณ์) ๒๐ ตุลาคม ๒๔๙๗ นโม..... ขนตี ปรม ตโป ตีติกขา...... พระศาสดายกข้อสำคัญอันเป็นทางลัดของพระพุทธศาสนา ให้แก่พระภิกษุ ๑,๒๕๐ รูป ซึ่ง เป็นปุราณกชฎิลใช้สำหรับประกาศพระศาสนาต่อไป คาถาที่ ๑ ๑.๑ ขนฺตี ปรม ฯ อดทนต่ออะไร ? มนุษย์ ความอดทน คือ อดใจ เป็นความเพียรเครื่องแผดเผาอย่างยิ่ง ความอดทน เป็นเครื่องดับ เป็นนิพพานอย่างยิ่ง อดทนต่อความโลภ โกรธ หลง อันได้แก่ อภิชฌา พยาบาท มิจฉาทิฏฐิ ซึ่งเป็นธรรมของ อภิชฌา คือ ความเพ่งอยากได้สมบัติของคนอื่นมาเป็นของตัว พยาบาท คือ หมายให้เขาถึงความวิบัติพลัดพราก ไม่ดีกว่าตัว ไม่เกินตัวด้วยเหลี่ยมโกง อย่าง ใด อย่างหนึ่ง มิจฉาทิฏฐิ คือ เห็นผิดจากทำนองคลองธรรม ผิดจากคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า เช่น เห็น ว่าการให้ทานไม่มีผล เป็นต้น ทั้ง ๓ ประการนี้ ถ้ามีในตัวผู้ใด ก็จะมีแต่คนเกลียดชัง ไม่อยากเข้าใกล้ “อภิชฌา อย่าให้มันโผล่เข้ามาในใจได้ ถ้าโผล่เข้ามาก็น่าเกลียดนักเชียว มันเป็นตัวขโมย พยาบาทก็เหมือนกัน ถ้าโผล่ขึ้นในสันดานของบุคคลใดละก็ คอยระวังนะ โผล่ขึ้นมาแล้วไม่เอาออก เขาเกลียดทีเดียว ให้มันสิงอยู่ไม่ได้ มิจฉาทิฏฐิ เห็นผิดจากคลองธรรมก็สำคัญ ถ้าโผล่ขึ้นก็ให้รีบเอาออก เสียทีเดียว อย่าให้นอนแรงอยู่ได้” ตัวอย่าง : คิดขอให้ถูกล็อตเตอรี่จะได้รวยสักที เป็น “อภิชฌา คิดอย่าให้คนอื่นถูกรางวัลที่ ๑ เลย ให้เราถูกคนเดียวเถอะ เป็น “พยาบาท” เพราะอยากให้คนอื่น ไม่ได้สมบัติ เมื่อเป็นเช่นนี้ก็เห็นผิด เป็น “มิจฉาทิฏฐิ” ในวงราชการ : อยากได้ยศสูงขึ้น จะได้สมบัติมากขึ้น เป็น “อภิชฌา แล้วคอยป้องกันไม่ให้เขาได้ดีกว่า เป็น “พยาบาท”