รูปแบบของการฝึกสมาธิแบบต่างๆ : หน้า 43/117

บทที่ 3 รูปแบบของการฝึกสมาธิแบบต่างๆ 3.1 รูปแบบการฝึกสมาธิ 3.1.1 การฝึกสมาธิมีอยู่หลายรูปแบบ การฝึกสมาธิเป็นการฝึกฝนจิตใจให้สงบสุขนั้น มีอยู่หลายวิธีการด้วยกัน เสมือนแหล่งน้ำในโลก ที่ มีหลายแหล่ง ให้สัตว์โลกได้ดื่มกิน การฝึกใจเพื่อให้เกิดสมาธิจิตนั้นก็มีอยู่หลายวิธีการเช่นกัน เพราะเหตุนี้ จึงมีรูปแบบการสอนสมาธิจิตที่หลากหลายเป็นจำนวนมากเพื่อให้สนองความต้องการของผู้เรียนที่มีความ แตกต่างกันไป เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะมนุษย์แต่ละคนจะหาความเหมือนกันหมดทุกอย่างจริงๆ ได้ยาก ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ครูผู้สอนการฝึกสมาธิได้พยายามถ่ายทอดประสบการณ์ตามความรู้ ความสามารถที่ตนเองได้ฝึกฝนมา หรือตามขนบธรรมเนียม ประเพณีนิยม และพิธีกรรมต่างๆ ที่ได้รับการ สืบทอดกันมาตามความรู้ ความเชื่อของคนรุ่นก่อน บางทีวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่นก็มีผลต่อรูปแบบ ของการฝึกสมาธิด้วย เพราะคนแต่ละท้องถิ่นก็มีอัธยาศัยที่แตกต่างกันไป จึงทำให้เกิดครูสอนสมาธิ มากมายทั่วโลก แต่ครูสอนสมาธิที่ดีจะมุ่งเน้นสอนสมาธิเพื่อให้ใจเกิดสมาธิ คือทำใจให้ตั้งมั่น มีความสงบสุข เบากาย สบายใจ อันเป็นผลให้เกิดสมาธิในขั้นพื้นฐาน และเป็นรากฐานในการรองรับการฝึกสมาธิขั้นสูง ต่อไปได้ 1 3.1.2 ตัวอย่างการฝึกสมาธิแบบต่างๆ (1) สมาธินอกพระพุทธศาสนา โยคะ โยคะ คือ กลุ่มการฝึกสมาธิที่มีมานานก่อนพุทธกาล โดยใช้วิธีการ บริหารร่างกาย ซึ่งมีหลักการคือ “สุขภาพทางกายเป็นรากฐานของสุขภาพทางจิต” ดังนั้นในกลุ่มคนที่ฝึกโยคะจะมีการออกกำลังกายและส่งใจไปตามส่วนต่างๆ ของร่างกายให้เกิดความผ่อนคลาย และยังเน้นเรื่องของการกำหนดลมหายใจ หรือปราณ ซึ่งเชื่อว่า มีความสัมพันธ์กับจิตอย่างแนบแน่น การฝึกสมาธิขั้นสูงจะมีความมุ่งหมายแตกต่างกันบ้าง เช่น ในทางพระพุทธศาสนาจะฝึกสมาธิเพื่อมุ่งให้เกิดปัญญาและ นำไปสู่เป้าหมายสูงสุดของพระพุทธธรรมคำสอนคือการทำพระนิพพานให้แจ้ง * เฉก ธนะสิริ, สมาธิกับคุณภาพชีวิต, พิมพ์ครั้งที่ 2, (กรุงเทพมหานคร : บริษัท แปลน พับลิชชิ่ง จำกัด, 2529), หน้า 81-82. 30 DOU บ ท ที่ 3 รู ป แ บ บ ข อ ง ก า ร ฝึ ก ส ม า ธิ