พระรัตนตรัยและที่พึ่งที่แท้จริง : หน้า 5/59

พ ร ะ ร า ม ก า ว น า ร ส ท 3 ( ห ล ว ง พ่ อ ธั ม ม ม โ ย ) พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ใน ขุททกนิกาย ธรรมบท ตอนหนึ่งว่า “มนุษย์จำนวนมาก เมื่อถูกภัยคุกคามแล้ว ย่อมยึดเอาภูเขาบ้าง ป่าบ้าง ว่าเป็นที่พึ่ง แต่นั่นไม่ใช่ที่พึ่งอันเกษม ไม่ใช่ที่พึ่งอันอุดม เพราะ อาศัยแล้วย่อมไม่พ้นจากทุกข์ไปได้ ส่วนผู้ใด ถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์ว่าเป็นที่พึ่ง ที่พึ่งนั้นแล คือที่พึ่งอันเกษม คือที่พึ่งอันอุดม เมื่ออาศัยที่พึ่งนั้นแล้ว ย่อมพ้นจากทุกข์ทั้งปวงได้” ที่ตรัสอย่างนี้ เพราะว่าพระองค์ได้ทรงเข้าถึงสรณะภายในด้วย พระองค์เอง และได้พิสูจน์แล้วว่าที่พึ่งที่ระลึกที่แท้จริงของมนุษย์ทุกคน มีเพียง ๓ อย่างนี้เท่านั้น และท่านผู้รู้ทั้งหลาย ต่างได้ยืนยันอย่างนี้เหมือนกันหมด เพราะฉะนั้นพวกเราซึ่งเป็นพุทธศาสนิกชน ก็ควรจะยึดเอาพระรัตนตรัย ๓ อย่างนี้เป็นที่พึ่งที่ระลึก เป็นที่ยึดที่เกาะของใจเรา ซึ่งเมื่อเข้าถึงแล้ว เรา จะพ้นจากความทุกข์ทั้งหลาย เข้าถึงความสุขที่แท้จริงได้ ชาวโลกทั้งหลายที่ยังไม่เคยได้ยินได้ฟังคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า ย่อมไม่รู้จักว่า สรณะที่แท้จริงคืออะไร อยู่ที่ตรงไหน และจะเข้าถึงได้ด้วยวิธี การใด เมื่อไม่รู้ ก็เลยไปยึดเอาสิ่งที่ตนได้พบเห็นว่า สิ่งเหล่านั้นเป็นที่พึ่งเป็น ที่ระลึก แม้แต่ในสมัยพุทธกาล ที่พระพุทธเจ้าทรงอุบัติขึ้นในโลก พระองค์ได้ ตรัสแก่ผู้มีบุญทั้งหลาย ถึงที่พึ่งที่ระลึกว่า มีอยู่เพียง ๓ อย่างนี้เท่านั้น ผู้ที่ ประพฤติปฏิบัติตาม ต่างได้บรรลุธรรมาภิสมัย เข้าถึงพระรัตนตรัยกันมากมาย แต่ในยุคเดียวกันนั้นเอง บางคนแม้เกิดร่วมสมัยกัน กลับไม่เคยได้ยินได้ฟัง เลยว่า อะไรเป็นสรณะที่แท้จริง ดังเช่น ปุโรหิตอัคคิทัต ปุโรหิตอัคคิทัต เป็นผู้ที่มีปัญญา เป็นพหูสูต ท่านเป็นที่ปรึกษาของ พระเจ้าแผ่นดินถึง ๒ พระองค์ คือพระเจ้ามหาโกศล กับพระเจ้าปเสนทิโกศล ต่อมาภายหลังเมื่อท่านชราภาพลง ท่านปรารถนาจะแสวงหาที่วิเวก จึงได้ กราบบังคมทูลลาพระเจ้าปเสนทิโกศล ออกบำเพ็ญสมณธรรม ไปบวชเป็น ฤาษี ตั้งบรรณศาลาอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำแห่งหนึ่ง 5