วิสุทธิวาจา: การเข้าใจสัจจะแห่งกาม : หน้า 64/120

64 วิสุทธิวาจา 1 ๓๗ รวมอยู่ในกาม สมุทรสาครเป็นประมุขของแม่น้ำทั้งหลาย แม่น้ำน้อยใหญ่มี มาก น้อยเท่าใดในสกลโลกธาตุ เมื่อฝนตกลงแล้วก็ท่วมล้นไปตามหน้าที่ เมื่อเต็ม แม่น้ำน้อยก็ไหลไปแม่น้ำใหญ่ เมื่อเต็มแม่น้ำใหญ่ก็ต้องไหลไปสู่สมุทรสาคร ทะเลใหญ่โน่น ทะเลใหญ่นั่นแหละ เป็นประมุขของแม่น้ำทั้งหลาย แม่น้ำ ทั้งหลายย่อมไหลไปรวมที่นั่น เมื่อรู้จักน้ำสมุทรสาครดังนี้แล้วละก็ สัตว์โลกจะเป็นหญิงก็ดี ชายก็ ดีในกามภพนี้ รวมอยู่ในกามทั้งนั้น กามบังคับในปี ทั้งหญิงทั้งชาย กิเลสกาม วัตถุกามบังคับในปีทีเดียว ให้ติดอยู่ในกิเลสกามบ้าง วัตถุกามบ้าง ร้องไห้ร้อง ครางไปต่างๆ นานา รบราฆ่าฟันซึ่งกันและกัน เพราะกิเลสพัสดุกามเหล่านี้แล หมกอยู่ในกามนี้ นี่แหละฉันใด สมุทรสาครให้สรรพสัตว์ทั้งหลายอยู่อาศัยได้ตามความ ปรารถนา กามสมุทัยแท้ๆ ให้สัตว์เวียนว่ายตายเกิดนั้น เป็นใหญ่สำคัญ ในสกล โลกหมดทั้งกามภพ รูปภพ อรูปภพ อยู่ในสมุทัยทั้งนั้น ข้ามพ้นสมุทัยไม่ได้ สมุทัยเป็นคู่กับพระนิพพาน ถ้าพ้นสมุทัยก็ไปนิพพาน เหมือนแม่น้ำทั้งหลาย ถ้าตกลงมาแล้วจะไปไหน ไม่ได้ ต้องไปขังอยู่ใน ท่ามกลางมหาสมุทรนั้น ติดมหาสมุทรนั่นแหละไม่ไปไหน สัตว์โลกเกิดแล้วไป ไหนไม่ได้ ติดอยู่ในสมุทัยสัจนั้น ให้รู้จักที่สำคัญอย่างนี้ จากพระธรรมเทศนาเรื่อง “เกณิยานุโมทนาคาถา” ๑๑ เมษายน ๒๔๙๗