การเลี้ยงดูและผลต่อพัฒนาการของเด็ก : หน้า 17/234

ระดับหนึ่งแล้ว แต่ว่าอย่าให้ความทะนงตัวหรือความจับแง่คิดผิดไปเป็นปม ด้อย แล้วทำให้ความได้โอกาสของตัวเองถูกทำลายไป ใครจะประมาทไม่ได้ทั้งนั้น ส่วนการที่ลูกจะมีโชคต่อไปอีกหรือไม่นั้น ตรงนี้อยู่ที่การประพฤติตัวของลูกเอง ต้องประคับประคองตัวเองเอาเอง หลวงพ่อได้แต่ตักเตือนทาง หากศึกษา ตรงไหน แล้วมีข้อสงสัยอะไรในการฝึกตัว ก็ให้รีบมาถามอย่าปล่อยผ่าน หรือ คิดว่าไม่เป็นไร คนเราแตกต่างกันเพราะการเลี้ยงดู หลวงพ่อถามว่า “พวกเรามีพี่น้องจำนวนเท่าไหร่ ?" ที่ถามอย่างนี้ก็เพราะว่า การที่ใครคนใดคนหนึ่งมีพี่มีน้องเท่าไหร่ มัน จะมีผลต่อนิสัยทั้งนั้น ทุกอย่างไม่ได้เกิดขึ้นมาลอย ๆ ทำไมคนนี้จึงเกิดเป็นลูกคนเดียว ทำไมคนนี้จึงมีพี่น้อง ๒ คน ๓ คน ๔ คน ๕ คน แล้วยังมีผลต่อไปอีกว่า การเลี้ยงดูของคนที่มีลูกโทน มีพี่น้อง ๒ คน หรือมีพี่น้องหลายคน ประสบการณ์ในชีวิตขั้นต้นจะไม่เหมือนกัน พวกที่มีพี่น้องน้อยคน ความอดทนต่อการกระทบกระทั่งจึงไม่ค่อยถูกฝึก มามากนัก ส่วนพวกที่มีพี่มีน้องหลายคน มักจะถูกฝึกกระทบกระทั่งมามากหน่อย แต่ถ้ามีพี่มีน้องหลายคน แล้วพ่อแม่ฝีมือไม่ดีในการปกครอง ผลจากการเลี้ยงดู ลูกบางคนมักจะมีเชื้อน้อยใจ มีเชื้อเอาเปรียบติดมาจากบ้านด้วย แต่ถ้าพ่อแม่บริหารลูกมาดี อยู่กันหลาย ๆ คนแล้วรักลูก ฝึกลูกให้ เสมอหน้ากัน คน ๆ นั้นมักจะมีความสามารถในการเป็นผู้นำคน เป็นศูนย์รวม ใจคนได้ในอนาคต นี่คือตัวอย่างที่หลวงพ่ออยากจะให้เอาไว้เป็นข้อคิด ในขั้นต้นให้ลูกรู้ว่า ทำไมมาอยู่วัดก็พร้อมๆ กัน แล้วเราจึงแตกต่างกัน เพราะสิ่งเหล่านี้ ติดมาตั้งแต่