เหตุที่ทำให้กระฎูกคับแค้น : หน้า 47/96

บ) กุลสูตร ว่าด้วยเหตุที่ทำให้กระฎูกคับแค้น ๓๙๓ "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ เมื่อเป็นเช่นนั้น ทำไม พระผู้มีพระภาคกับ ภิภพสูงมัชฌิมจึงเจริญรอยไปในเมืองนานานซึ่งเกิดข้อตาย หมากแพง ประชาชนมีความเนืองเนืองแค้น ใช้กลกปันส่วนซื้ออาหาร ล้มตายกันกระจายขาดล่อนแล้วพระผู้มีพระภาคทรงปฏิบัติเพื่อตรอพระกฎ ทรงปฏิบัติเพื่อความเสื่อมแห่งตระกูลทรงปฏิบัติเพื่อความดับแค้นแห่งตระกูล" "ผู้ใหญ่บ้าน นับแต่นี้ไป ๘๔ กับที่เรารู้ว่าเคย เบียดเบียนตระกูลไหนๆ ด้วยการถือเอากองข้าวที่งมแล้ว ที่แท้ตระกูล ทั้งหลายที่มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติ มีเงินมีทองมาก มีเครื่องประดับ มาก มีทรัพย์และข้าวเปลือกมาก ทั้งหมดนั้นเกิดเพราะการให้ เกิดเพราะ ความมีจ้องจะ และเกิดเพราะความสำรวม เหตุปัจจัยที่ทำให้กระฎูกคับแค้น ๔ ประการ คือ ตระกูลคับแค้นจาก พระราชา โจร ไฟ น้ำ ทรัพย์ที่นั่งไว้เคลื่อนที่ไป, งานที่ประกอบไม่ดี ทำให้กระฎูกวิบัติ, ทรัพย์ในตระกูลกลายเป็นอำนาจ, การที่บุคคลใช้จ่าย โภคทรัพย์สุรุ่ยสุร่าย ผู้ใหญ่บ้าน เหตุปัจจัย ๕ ประการนี้ที่ทำให้ตระกูล คับแค้น เมื่อเหตุปัจจัย ๕ ประการนี้อยู่ บุคคลใดกล่าวหาว่า ‘พระผู้มีพระภาคทรงปฏิบัติเพื่อตอตรอบระกฎ ทรงปฏิบัติเพื่อความเสื่อม แห่งตระกูล ทรงปฏิบิเพื่อความคับแค้นแห่งตระกูล’ บุคคลนั้นไม่ละคำพูด ไม่ละความคิด ไม่ละกิริยานั้น ย่อมดำรงอยู่ในรณาเหมือนถูกนำไปฝังไว้" เล่าเรื่องเศรษฐี๔๗ คาถาธรรมบท ฉบับพิเศษ